Ιερώνυμος Λύκαρης: «Μαύρα κουφέτα»
Tο 2008, στον τόμο διηγημάτων Ελληνικά Εγκλήματα 2, εμφανίστηκε για πρώτη φορά ο Ιερώνυμος Λύκαρης με το διήγημα «Κανένα έλεος για τους καλύτερούς μας φίλους» που άφησε άριστες εντυπώσεις, καθώς αναφερόταν σε δύο φίλους αριστερής ιδεολογίας (βρέθηκαν στη Μόσχα για μαρξιστικές σπουδές), τον αφηγητή, δημοσιογράφο στο επάγγελμα, και τον Γουναρόπουλο, ο οποίος έμπλεξε με τη μαφία κι έγινε πάμπλουτος. Αργότερα, διηγήματά του περιελήφθησαν στα Ελληνικά Εγκλήματα 3 (όπου δημοσιεύτηκε το «Πάσα θανάτου» με τους ίδιους ήρωες), και Ελληνικά Εγκλήματα 4. Το 2011 ο Λύκαρης εξέδωσε το μυθιστόρημα Το ρομάντζο των καθαρμάτων με θέμα το οργανωμένο έγκλημα, αλλά και τους διεφθαρμένους πολιτικούς. Γράφαμε τότε στο Βήμα: «…μπράβοι, μαχαιροβγάλτες, ναρκομανείς, μετανάστες, δημοσιογράφοι, εκδότες, αστυνομικοί, συγγραφείς, τραγουδίστριες και πολιτικοί αποτελούν τα πολλά πρόσωπα ενός άγνωστου κομματιού της διεφθαρμένης ελληνικής κοινωνίας. Όσα συμβαίνουν σε αυτό το άρτιο από κάθε άποψη μυθιστόρημα φανερώνουν τη διάβρωση του κοινωνικού ιστού της χώρας που έχει οδηγήσει στα σημερινά αδιέξοδα».
Το καινούργιο μυθιστόρημα του μυστηριώδους συγγραφέα (όσα γνωρίζουμε γι’ αυτόν υπάρχουν στα βιογραφικά των βιβλίων του: γεννήθηκε στην Αθήνα, πήρε μέρος στον αντιδικτατορικό αγώνα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, περιπλανήθηκε στον κόσμο και έζησε για χρόνια στην Αυστραλία), είναι πιο φιλόδοξο. Κατά τον ίδιο, μαζί με τα προαναφερθέντα διηγήματα αποτελούν μιαν άτυπη θεματική τριλογία. Σε αυτό, εκτός από τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα, ο Λύκαρης νοιάζεται και για όσα συνέβησαν ή εξακολουθούν να συμβαίνουν στη σημερινή Ρωσία, τη χώρα που αναδύθηκε από τις στάχτες της άλλοτε κραταιάς Σοβιετικής Ένωσης. Οι σκοτεινές δυνάμεις και οι μαφίες που ξεπήδησαν μετά την κατάρρευση της «πατρίδας του σοσιαλισμού» απασχολούν σε υπερβολικό βαθμό τον συγγραφέα, ο οποίος γράφει γι’ αυτό το ζήτημα με πόνο ψυχής, μπορούμε να πούμε.
Η ιστορία αρχίζει καθώς ο ήρωας-αφηγητής, μνημονεύει την Όλγα Πριμακόβα, καθηγήτρια Μαρξιστικής Φιλοσοφίας, τον πιο ειλικρινή Σοβιετικό άνθρωπο που γνώρισε ποτέ, όπως λέει. Η Όλγα βρίσκεται στην Αθήνα, αναζητώντας την εγγονή της, τη Σόνια, πρώην Μις Ρωσία, η οποία ζούσε στην Ελλάδα με κάποιον Αντρέγεφ, μαφιόζο που δολοφονήθηκε στην Κύπρο. Ο ήρωας μαζί με τον Γουναρόπουλο, ο οποίος εγκατέλειψε το μαρξισμό για να γίνει σκληρός επιχειρηματίας, ψάχνουν την εξαφανισμένη στα κυκλώματα σωματεμπορίας και ανομίας, όπου ευδοκιμούν διεφθαρμένοι πολιτικοί και επίορκοι αστυνομικοί, αλλά και παρακλάδια της ρώσικης και της γεωργιανής μαφίας. Στο βιβλίο υπάρχει δράση και βία, ανατροπές και σασπένς.
Ο Λύκαρης μιλάει για την Ιστορία και για «γεγονότα που σαν σίδερο πυρακτωμένο σου αφήνουν σημάδια αόρατα στα ανεξερεύνητα μύχια της ψυχής σου». Αναφερόμενος στον Λεονίντ Μπρέζνιεφ, που κυβέρνησε την ΕΣΣΔ με σιδερένια πυγμή, ποντάροντας στο φόβο, τον μέτριας ευφυΐας ηγέτη που στο όνομα της «κοινωνικής απελευθέρωσης» κατείχε την εξουσία δεκαοχτώ χρόνια. Το βιβλίο κλείνει με σκέψεις του ήρωα-αφηγητή σχετικά με το κομμουνιστικό του όνειρο και τις διαψευσμένες ελπίδες του, καθώς ο φίλος του, που έχει πλέον απαλλαγεί από ιδεολογικές ψευδαισθήσεις, τον κατακρίνει γιατί ακόμα δεν παραδέχτηκε την ήττα. Αυτό που ζήσαμε, του λέει ο Γουναρόπουλος, ήταν ένας κομμουνισμός κατ’ όνομα, «με ορισμένες κοινωνικές κατακτήσεις που κατεδαφίστηκαν μέσα σε μια νύχτα». Μπορούμε να πούμε πως το Μαύρα κουφέτα είναι καρπός απογοήτευσης, της απογοήτευσης του ήρωα-αφηγητή, μα και του ίδιου του συγγραφέα, για το όραμα εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο που εξαχρειώθηκε.
Μαύρα κουφέτα
Ιερώνυμος Λύκαρης
Καστανιώτη
410 σελ.
Τιμή € 14,91
