Κώστας Γ. Χρηστάκης: «Το παιδί και ο έφηβος στην οικογένεια και το σχολείο»
Ένα βιβλίο απαραίτητο στον εκπαιδευτικό κάθε βαθμίδας είναι Το παιδί και ο έφηβος στην οικογένεια και στο σχολείο, του Κώστα Χρηστάκη. Πρόκειται για μια εφ' όλης της ύλης κοινωνιολογική μελέτη, στην οποία ο συγγραφέας παρακολουθεί το παιδί και τον έφηβο στην οικογένεια και στο σχολείο, δύο θεσμούς οι οποίοι επηρεάζουν την ανάπτυξη και την προσαρμογή του στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Ο συγγραφέας παρακολουθεί το παιδί αλλά και τον έφηβο πολύ στενά, αλλά η φροντίδα του επεκτείνεται και στους γονείς, οι οποίοι έχουν την πρωταρχική ευθύνη. Βεβαίως, όπως επισημαίνεται στο βιβλίο, μέλημα όλων των φορέων είναι η επιμόρφωση και η συνεχής μέριμνα.
Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μεγάλα μέρη. Το πρώτο επιμερίζεται σε τρία κεφάλαια, στα οποία ο αναγνώστης θα βρει ταξινομημένα όλα τα θέματα που σχετίζονται με την ομαλή προσαρμογή του παιδιού στο σχολείο και, αργότερα, στην κοινωνία. Συγκεκριμένα, στο πρώτο κεφάλαιο αναπτύσσεται διεξοδικά τι πρέπει να γνωρίζουν γονείς και δάσκαλοι για τον ρόλο της οικογένειας και του σχολείου στην αγωγή και την ανάπτυξη του παιδιού και του εφήβου. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρακολουθείται σταδιακά η πορεία του παιδιού και το πέρασμά του από τα διάφορα σχολικά στάδια, μέχρι την κρίσιμη ηλικία της εφηβείας, και στο τρίτο κεφάλαιο μελετάται ο ρόλος των γονέων στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού τους.
Το δεύτερο μέρος επιμερίζεται σε πέντε κεφάλαια, όπου ο συγγραφέας επισημαίνει τα προβλήματα που οι γονείς και οι δάσκαλοι πρέπει να αντιμετωπίσουν. Το ένα είναι οι σχολικές εργασίες. Πρώτον γενικώς και δεύτερον οι εργασίες στο σπίτι, ο ρόλος των γονέων, η οργάνωση του χρόνου και των εργασιών. Στη συνέχεια, έχουμε το θέμα των ευφυών μαθητών, καθώς και την κατανόηση και υποστήριξη που πρέπει να έχουν από τον περίγυρό τους.
Ένα πολύ σοβαρό θέμα που γονείς και δάσκαλοι αντιμετωπίζουν συχνά είναι η δυσλεξία. Το φαινόμενο –τα γενεσιουργά αίτια, οι συνέπειες, η διάγνωση και η αντιμετώπισή του– ερευνάται σ' αυτό το κεφάλαιο και προτείνονται λύσεις. Ο συγγραφέας μάς ενημερώνει και μας καθησυχάζει σχετικά με τη μαθησιακή αυτή δυσκολία, για την οποία γίνεται λόγος όλο και πιο πολύ στον καιρό μας. «Πρόκειται για μια δομική-γνωστική δυσλειτουργία που αφορά στην επεξεργασία της γραπτής μόνο μορφής της γλώσσας». Το θέμα αντιμετωπίζεται με όλη την προσοχή που απαιτείται και επισημαίνεται με έμφαση ότι: «Η δυσλεξία δεν έχει καμιά σχέση με νοητική καθυστέρηση ή άλλες προβληματικές καταστάσεις». Στην ενότητα αναφέρονται όλες οι παράμετροι του προβλήματος, επιχειρείται η εξήγηση, με κυρίαρχη την «υπεραπλουστευμένη διατύπωση» ότι η αιτία αναζητείται «στη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου», με διεξοδική μελέτη επί του θέματος, οδηγίες για τον εκπαιδευτικό και τον γονέα, καθώς και πληροφορίες για το πού βρίσκεται σήμερα η χώρα μας σε ό,τι αφορά τους δυσλεκτικούς. Πολύ ενδιαφέρον –και αναμενόμενο, βεβαίως– είναι το κεφάλαιο αν «Μπορούν οι δυσλεκτικοί μαθητές να σπουδάσουν». Τέλος, ο ανακουφιστικός κατάλογος των επιφανών με δυσλεξία αποτελεί μια όαση για την ψυχή εκείνου που πλήττεται από τη διαπίστωση της δυσλεξίας του παιδιού του. Και για να διασκεδάσουμε τις όποιες ανησυχίες, αναφέρουμε ότι δυσλεκτικοί ήταν ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο Γάλλος γλύπτης Γκιστάβ Ροντέν, ο εφευρέτης της ηλεκτρικής λάμπας Τόμας Έντισον, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ και κυβερνήτης της Νέας Υόρκης Ροκφέλερ, ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Λόιντ Τζόρτζ, ο στρατηγός Πάτον, ο βασιλιάς της Γαλλίας Κάρολος ΧΙ, ο νευροχειρουργός Χάρβεϊ Κάσιν, ο 28ος πρόεδρος των ΗΠΑ Ουίλσον, πιθανόν και ο αρχαίος Έλληνας ρήτορας Δημοσθένης.
Στο επόμενο κεφάλαιο, ο Κώστας Χρηστάκης εξετάζει τα προβλήματα συμπεριφοράς. Δίνει την έννοια, τον τρόπο γέννησης της συμπεριφοράς, τους παράγοντες που συμβάλλουν στην πρόκληση της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς, τις συνέπειες και την αντιμετώπισή της. Το θέμα αναπτύσσεται με την παρακολούθησή του σε όλες τις ηλικιακές φάσεις του παιδιού-εφήβου. Στους γενεσιουργούς παράγοντες της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς συμπεριλαμβάνονται το οικογενειακό, το σχολικό, το κοινωνικό περιβάλλον και τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Το κεφάλαιο συνεχίζεται με τα «λάθη» που κάνουν οι γονείς και με τις προτάσεις για αντιμετώπιση των προβλημάτων. Τέλος, το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με τη διερεύνηση του προβλήματος και τις προτεινόμενες λύσεις. Να υπενθυμίσουμε ότι ο συγγραφέας επιμένει στην πρόληψη, στέκεται συμβουλευτικός πάλι στον γονέα και στον δάσκαλο και τηρεί τις επιφυλάξεις του για το απόλυτο της επιτυχίας των προτεινόμενων μέτρων αντιμετώπισης.
Ένα άλλο πολύ σημαντικό κεφάλαιο είναι οι σχέσεις των αδελφών μεταξύ τους και οι σχέσεις μεταξύ διδύμων. Ερμηνεία του προβλήματος, εκδοχές, προτάσεις. Η επιθετική συμπεριφορά, η παιδική παραβατικότητα, η βία στο σχολείο, τα αίτια και η αντιμετώπισή τους ανήκουν επίσης στα θέματα ειδικού ενδιαφέροντος, τα οποία ο συγγραφέας αναλύει αναφερόμενος σε πραγματικά γεγονότα και γνωστά πρόσωπα. Ακολουθεί το επίσης ενδιαφέρον κεφάλαιο που σχετίζεται με την τηλεόραση, τον ελεύθερο χρόνο, τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, τις ουσίες εξάρτησης, το άγχος των πανελλαδικών εξετάσεων, την εξάρτηση από τον Η/Υ και το Διαδίκτυο.
Εν κατακλείδι, ο Κώστας Χρηστάκης έχει μελετήσει σε βάθος τα θέματα που παρουσιάζει στα οικεία κεφάλαια από όλες τις θέσεις της εκπαίδευσης, όπου ετάχθη και υπηρέτησε μέχρι τον επιτελικό του ρόλο του ειδικού παρέδρου στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Η συσσωρευμένη πείρα του, αποκτημένη από τα βιώματα στο σχολείο και τη γνώση της επιστήμης αφενός, από τη μακρόχρονη διδασκαλία της θεωρίας και της πράξης σε άμεση επικοινωνία με συναδέλφους σε επιμορφωτικά σεμινάρια και συνέδρια αφετέρου, κατακυρώνει την αξία των επισημάνσεών του στο εν λόγω σύγγραμμα.
Το παιδί και ο έφηβος στην οικογένεια και το σχολείο
Κώστας Γ. Χρηστάκης
Εκδόσεις Γρηγόρη
295 σελ.
Τιμή € 20,00
