Τα Νεαρά ποιήματα είναι η τελευταία, πέμπτη, συλλογή της Πετροπούλου, με 54 ποιήματα, τα περισσότερα σε σύντομη φόρμα, κατανεμημένα σε τέσσερις ενότητες χαρακτηριστικές της θεματικής και της ποιητικής στόχευσής της.

Η πρώτη ενότητα, με τίτλο «Καθρέφτες», χρησιμοποιεί ως βασικό υλικό τους καθρέφτες, με στόχο την απόδοση της ταυτοτικής εμπειρίας. Πρόκειται για μια απόπειρα να αναπαρασταθεί ο εαυτός και το είδωλό του και να συζευχθεί το πραγματικό, το ονειρικό και ο χρόνος.

Η δεύτερη ενότητα, με τίτλο «Γραφή μοναξιά μου», επιχειρεί να ορίσει την πολυδιάστατη εμπειρία του συγγραφικού βιώματος και να συγκεράσει την πράξη της γραφής με την έννοια της ταυτότητας. Με τη γραφή ως επίκεντρο, τα 16 ποιήματα της ενότητας εξακτινώνονται προς τον αναγνώστη, τον κριτικό, τον δημιουργό και το δημιούργημα. Η Πετροπούλου αποκαλύπτει τη σχέση της με τη γραφή εμφατικά, όπως στο ποίημα «Όπως η σάρκα», όπου η ταύτιση ζωής-ποίησης-ηδονικού έρωτα αναδεικνύει και τον καμβά του συνολικού ποιητικού σχεδίου της, στο οποίο η άρρηκτη σύνδεση των τριών προαναφερθέντων στοιχείων αποτελεί προϋπόθεση. Στο «Όπως η σάρκα», τονίζεται η σαρκική διάσταση που αποδίδεται στη γραφή και εν γένει στην ποίηση, γεγονός που ενισχύει την άφευκτα ταυτοτική διαδικασία της γραφής μέσω της οποίας ανα(από)καλύπτεται η υποκειμενικότητα.

Η τρίτη ενότητα, «Χρόνος ακίνητος», είναι εμπνευσμένη ακριβώς από την ακινησία ή αλλιώς τον απαραβίαστο και ακατάλυτο ρυθμό του χρόνου, δηλαδή από την αιωνιότητα σε σχέση με το εφήμερο του ανθρώπου και των σχέσεών του. Η νέα αυτή θέαση, ήτοι η προβολή της ακινησίας του χρόνου σε σχέση με την κινητικότητα του ανθρώπου μέσα σε αυτόν, αναδεικνύει την τραγικότητα των ορίων της ανθρώπινης ύπαρξης, το αναπόδραστο του χρονικού τέλους όλων των πράξεων, σχέσεων και σκέψεων του ανθρώπου, όπως στα ποιήματα «Τέλος χρόνου» και «Τέλος εποχής». Μεταξύ άλλων επίσης σηματοδοτεί, στο ομώνυμο ποίημα της ενότητας, στο «Χρόνος ακίνητος», και το τέλος της νεότητας, θέμα –η νεότητα και συχνά η συνακόλουθή της ομορφιά– που επίσης απασχολεί την ποιήτρια.

Στην τελευταία ενότητα, τιτλοφορημένη «Almaperdida», κυρίαρχη είναι η απώλεια, ιδίως αυτή που επιβάλλει το τέλος της ανθρώπινης ζωής. Εδώ αποτυπώνεται η εμπειρία του θανάτου ως βίωμα απώλειας του άλλου και ως ατομικός φόβος. Η ποιητική δημιουργία, κλασικά, αγωνιά να υπερβεί το φάσμα του θανάτου ή τον φόβο του και να εκφράσει το πένθος, έννοια τόσο σημαντική για την ανθρώπινη ύπαρξη. Τα ποιήματα επιδιώκουν να λειτουργήσουν παραμυθητικά. Στην ενότητα προκρίνεται ακριβώς αυτή η εμπειρία του πένθους, και μάλιστα είναι διακριτή η απόπειρα να συνδυαστεί το συγκρατημένο συναίσθημα με τη στοχαστική στάση. Ως παράδειγμα αναφέρω το ποίημα «Πάβελ», όπου ο θάνατος αποτελεί έμμεσο βίωμα προερχόμενο από ταινία. Παράλληλα, το ποίημα «Σε θύμα» φέρνει στο προσκήνιο την κοινωνική ευαισθησία της ποιήτριας, η οποία συγκλονίζεται από τα κοινωνικά συμβάντα – κάτι που διαγράφεται και στο ποίημα της πρώτης ενότητας «Οι μετανάστες γκρίζα περιστέρια».

Χωρίς προσωπεία, αλλά με το εγώ σε πρώτο πλάνο και με διαρκή την αναζήτηση του εσύ, τα ποιήματα ανιχνεύουν τον εαυτό και τον κόσμο με το συναισθηματικό πρόταγμα κυρίαρχο. Υπό αυτή την έννοια, με την Πετροπούλου έχουμε να κάνουμε με μια ανόθευτη ποίηση, ο βασικός στόχος της οποίας είναι η έκφραση του πηγαίου και αδιαμεσολάβητου συναισθήματος. Παρ’ όλη τη συναισθηματική διάχυση των προηγούμενων συλλογών υπάρχει στα Νεαρά ποιήματα κάτι το νεοφανές, το οποίο παρατίθεται και προοικονομεί το έργο ήδη από το μότο: πρόκειται για φράση του Ρίλκε «Γιατί οι στίχοι δεν είναι, καθώς νομίζουν οι άνθρωποι, αισθήματα –αυτά τα έχει κανείς αρκετά νωρίς– είναι εμπειρίες». Το νεαρό, λοιπόν, που κομίζει στο συνολικό έργο της Πετροπούλου η νέα της συλλογή είναι η αποκρυστάλλωση του συναισθήματος, η διήθησή του. Η ποιήτρια αισθητοποιεί τη βιωμένη εμπειρία επιχειρώντας να χειραγωγήσει το συναίσθημα, όσο είναι δυνατόν, αφού γενικά έχουμε να κάνουμε με μια αισθαντική ποιητική.

Ένα πάγιο γνώρισμα της ποίησης της Πετροπούλου είναι η αναφορά στο ερωτικό πεδίο. Ο έρωτας εξάλλου είναι παρών, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο, σε όλο το έργο της. Προσδίδει μάλιστα στην ποίησή της μια ιδιαίτερη χροιά καθώς η ποιήτρια εμμένει, με υψηλής λυρικότητας εκφράσεις, στη σαρκική/ηδονική του διάσταση. Ο λυρισμός της ποιήτριας, άλλοτε προφανής άλλοτε συγκρατημένος, δεν γνωρίζει τη σύγχρονη έκπτωση των σταθερών και των βεβαιοτήτων. Η Πετροπούλου με το έργο της μας υποδεικνύει ότι η ποίηση, όταν δεν είναι καθαρά εγκεφαλική και δύσκολη, μας οδηγεί στον κόσμο των ανθρώπινων συναισθημάτων, μας φέρνει πιο κοντά στον εαυτό μας.

Τα νεαρά ποιήματα
Ρένα Πετροπούλου-Κουντούρη
Γαβριηλίδης
87 σελ.
Τιμή € 7,46

Twitter