Ο πολυτάλαντος Αλέξανδρος Ίσαρης (αρχιτέκτων, ζωγράφος, γραφίστας, μακετίστας, μεταφραστής, πεζογράφος, ποιητής) στον παρόντα τόμο συμπεριλαμβάνει ολόκληρο το ποιητικό του έργο, το οποίο αποτελείται από τέσσερις δημοσιευμένες συλλογές και συνάμα δύο ανέκδοτες. Ο ποιητής, ο οποίος είναι γνήσιος εκπρόσωπος της γενιάς του '70, από τα πλέον επιφανή στελέχη της, δίνοντας συγκεντρωμένο το μέχρι σήμερα έργο του δίνει την ευκαιρία στους αναγνώστες να κρίνουν μια δημιουργία, η οποία ξεκινά με σεφερικές επιρροές και γυμνάσια πάνω σε αυτές, συνεχίζει με έντονους υπερρεαλιστικούς τόνους, μεθόδους και πρακτικές, για να καταλήξει σε θεματικές αποδομήσεις, καθαρά σύγχρονες και μεταμοντέρνες, πράγμα που παρατηρείται στην ομηρικών προθέσεων εκκωφαντική ανύψωση της αιώνιας φιλίας του Αχιλλέα και του Πάτροκλου, με το τόσο δραματικό φινάλε. Άρα, ο ολιγόλεκτος Ίσαρης, εμπλουτισμένος επιπλέον με την καβαφική παρακαταθήκη αλλά και των Κεντροευρωπαίων δημιουργών πρωτοπόρα έμπνευση –την οποία γνωρίζει και αφομοιώνει μέσα από τις μεταφράσεις– γίνεται ο υπ' αριθμόν ένα ποιητής, ο οποίος μπορεί να συνδυάζει τόσο παραγωγικά τα ενδιαφέροντά του, σε όποια τέχνη και αν ασκείται, σε όποια μορφή εκφοράς κι αν απολογείται.

Η είσοδος του Ίσαρη στην ποίηση γίνεται με το βιβλίο Όμιλος Φίλων Θαλάσσης – ο Ισορροπιστής (1976). Εδώ τα ποιήματα, σύντομα και περιεκτικά, πετυχαίνουν κατευθείαν τον στόχο, που δεν είναι άλλος απ' την προσπάθεια ταύτισης του ποιητικού έργου με το θυμικό του δέκτη. Ο σεφερικός λόγος, παρών όσο τίποτα, λύνει τα χέρια του Ίσαρη, του δίνει τις εικόνες, τις ιδέες, την εκφραστική λιτότητα, τον κάνει εξομολογητή και υπέρμαχο της μικρής φόρμας, του προσθέτει στην προσωπική ρομαντική και επαναστατική διάθεση την αξία στην αυτοεκτίμηση, τέλος, του βρίσκει, μια ακόμη φόρα, ένα παρθένο έδαφος, το οποίο καλλιεργείται τόσο καλά ώστε το ποιητικό αποτέλεσμα να βγαίνει καθάριο, ευγενές, α-πολίτικο και εν πολλοίς επιβλητικό. Ας δούμε ένα ποίημα απ' αυτήν τη συλλογή.

ΟΤΑΝ ΕΚΕΙΝΗ
Όταν εκείνη ήρθε στον ύπνο μου
Το μαξιλάρι ήταν μούσκεμα
Και το μισό μου πρόσωπο
Σε αποσύνθεση κάτω από το δυνατό
Φως του πορτατίφ.
Το σώμα της με σκέπασε ολόκληρο
Κι έτσι εισχώρησε βαθύ σκοτάδι
Στο μυαλό μου, ένα τραύμα
Διαμπερές που ξερνάει ακρίδες.

Στη συλλογή που ακολουθεί, Οι παρενέργειες της σιωπής (1984), η οποία ενσωματώνεται μαζί με τις ενότητες «Τα ψευδώνυμα» και «Μυθογραφία» τυπογραφικά στην επόμενη, Οι Τριστάνοι, ο Ίσαρης πραγματοποιεί μια εκπληκτική εξελικτική πορεία μπαίνοντας στα εδάφη του Υπερρεαλισμού, με σοβαρότατα και θετικά αποτελέσματα. Η υπερρεαλιστική εκφορά που πραγματοποιείται δεν έχει στόχο να μπερδέψει ποιητικά, να αποδιώξει τον αναγνώστη απ' την πλήρη αφομοίωση, να δώσει μια έμφαση σε φιλοσοφικά σχήματα, να ολοκληρώσει μια συλλογιστική που κλείνει νοήματα παρά ανοίγει αλλά, το αντίθετο, γίνεται η βασική επιλογή παράθεσης, η ειδική εκδοχή των γεγονότων, που σπαράσσουν το ποιητικό υποσυνείδητο, η εκτυφλωτική ομορφιά εικόνων σκοτεινών και παθιασμένων, τέλος, η νοηματική ταύτιση λέξεων και ερεθισμάτων με μια πραγματικά δύσκολη και στην κατανόηση τέχνη, της μερικώς και παράλληλα ακολουθείσας δρόμους καθόλου βατούς. Στους Τριστάνους δε, η φόρμα μεγαλώνει, οι στίχοι το ίδιο, χάνεται για παράδειγμα το ευθύβολο αλλά κερδίζεται η συμβολή της γραφής στο αέναο και το τυχαίο, ο Υπερρεαλισμός καθοδηγεί έτι περισσότερο προς αυτοαναφορικά χαρακτηριστικά, ενώ στην τελευταία δημοσιευμένη ποιητική συλλογή του Ίσαρη, Θα επιστρέψω φωτεινός, η πέρα από κάθε λογική διασπασμένη, ανομολόγητη, αλλοπρόσαλλη, αποπροσανατολιστική, άνυδρη και βασικά διασπαρμένη σε σημάδια και σημεία σημειολογικά, ατομικότητα, εμφανίζει ένα σύνολο ποιημάτων, που διατρέχει με πολύ καλές επιδόσεις την προσαρμοσμένη στο όνειρο και το παράλογο θέληση του ποιητή. Ας δούμε δυο ποιήματα.

Ήταν ερωτόληπτος.
Αυτοτραυματίστηκε και κρεμάστηκε στο
Δέντρο του Κόσμου. Επί τριάντα χρόνια
έμεινε καθισμένος χωρίς να μπορεί
να σηκωθεί.
Ισχυρίζονται πως είχε
τρία κεφάλια. Με το ένα κοίταζε, με το
άλλο έκρινε και με το τρίτο καταβρόχθιζε
τα πουλιά, τις γυναίκες, τους δούλους
τις φωτιές και το σκοτάδι.
Αγαπούσε το Φως.

Και ακόμη.

ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΤΗΣ ΠΛΥΤΩΣ
Σιωπή είναι ένας πόνος που αρχίζει
Από το στήθος
σαν μοναξιά.
Το μεσημέρι κιτρινίζει
Ρημάζει το δέρμα μου
Μπαίνει μες στο μυαλό.
Σκόνη σηκώνεται, τα τζάμια στάζουν
Η προσπάθεια αιμορραγεί.
Στηρίξου πάνω μου – είπα στον καθρέφτη.
Θα σε κρατήσω.

Ο τόμος με όλα τα ποιήματα του Αλέξανδρου Ίσαρη κλείνει με δύο συγκλονιστικές συλλογές. Στη συλλογή Ένα ποίημα για τον Πάτροκλο, με συναίσθημα που ξεχειλίζει, με ύμνο στην προαιώνια φιλία δύο ανδρών, με ομηρικών προθέσεων τεχνική και με πλήρη κατανόηση του έπους, η ουσία είναι πως, με εκτενή ποιήματα και μεγάλη φόρμα, σκιαγραφείται ένα από τα τελειότερα δράματα που ο ανθρώπινος νους εμπνεύστηκε, μια απ' τις σοβαρότατες προσωπικές σχέσεις που ήρθαν ποτέ στην επιφάνεια. Ο Ίσαρης γνωρίζει το μέγεθος της συγκεκριμένης αγάπης που ο Ποιητής διαχειρίστηκε και έχοντας απόλυτη αυτοπεποίθηση, τον «αντιμετωπίζει», τον «προσαρμόζει» στις σύγχρονες ανάγκες, βάζει τη δική του εκδοχή στο όλο σκηνικό, χωρίς να προδίδει στο ελάχιστο το πρωτότυπο δέος, χωρίς να στρεβλώνει το παραμικρό έμβλημα της σχέσης. Ας δούμε κάτι συνοπτικό.

ΜΟΙΡΟΛΟΪ
Πάτροκλε, τις μυρουδιές να μην τις εσκορπίσεις.
Να τις κρατάς στην Κάτω Γης, στους νιους να τις δωρίσεις.
Στα πέτα να τις βάλουνε να βγούνε για σεργιάνι.

Κλείνοντας, αναγνωστικά και κριτικά, τον τόμο με τα ποιήματα του Ίσαρη, έχω τη διάθεση να μοιραστώ το κάλλος και την ομορφιά, την αισθητική παράλληλα, που η συγκεκριμένη τέχνη αφήνει, και με άλλους δέκτες. Γι' αυτό τη συνιστώ ανεπιφύλακτα. Και γιατί πέρα από όλα τα άλλα, όταν το πρωτότυπο της γραφής συναντά την εκδοτική λεπτομέρεια, η λογοτεχνία παίρνει όψη μοναδική, λειτουργεί ως απίστευτη και μοιραία, απ' τα παλιά, συνάντηση.

Εγώ ένας ξένος
Ποιήματα 1967-2011
Αλέξανδρος Ίσαρης
Κίχλη
260 σελ.
Τιμή € 17,00

Ο Χρίστος Παπαγεωργίου είναι ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας.

Άλλα κείμενα:

• Λευτέρης Γιαννακουδάκης: «Τα φαντάσματα του Δεκέμβρη»
• Αχιλλέας ΙΙΙ: «Τέλος πάντων»
• Γιάννης Στρούμπας: «Περίμετρος»
• Ηλίας Λ. Παπαμόσχος: «Ανάληψη»
• Τάκης Καμπύλης: «Το κόμμα του καλού θεού»

Twitter