fbpx
Francis Haskell: «Η δύσκολη γέννηση του βιβλίου τέχνης»

Francis Haskell: «Η δύσκολη γέννηση του βιβλίου τέχνης»

Σήμερα κανένας αναγνώστης δεν προβληματίζεται πάνω στο πώς φτιάχνεται ένα βιβλίο για την Τέχνη, εξοικειωμένος και με την πολυτέλεια καιτην εικονογράφηση. Αυτό όμως που σήμερα είναι τόσο αυτονόητο έχει πίσω του μακρά ιστορίακαι μεγάλο πόνο για να γεννηθεί, όπως δείχνει και ο πρωτότυπος τίτλος του βιβλίου «ThePainfulBirthoftheArtBook».

Συγκεκριμένα, πώς φτιάχνεται ένα βιβλίο τέχνης, πότε και ποιος ο πρώτος δημιουργός του, είναι θέματα που διεξέρχεται ο ανά χείρας μικρός τόμος του FrancisHaskell. Ο Haskell ανήκει στους σημαντικότερουςιστορικούς της τέχνης του 20ού αιώνα και δίδαξε στην Οξφόρδη. Ειδικό αντικείμενό του η πατρωνία και ο συλλεκτισμός, η ιστορία του γούστου και η κοινωνιολογία του πολιτισμού. Ο Haskell θέτει αμιγώς ιστορικά ερωτήματα και προσπαθεί να διερευνήσει τις συνθήκες μέσα στις οποίες γεννήθηκε το βιβλίο τέχνης, τα πρόσωπα που συνέβαλαν σ’ αυτή την προσπάθεια και τη θέση που είχαν οι τέχνες μέσα στην κοινωνία. Ερεύνησε παλιές πηγές και αρχειακό υλικό, σχέσεις παραγγελιοδόχωνκαι καλλιτεχνών, διοργάνωση εκθέσεων, προβολή έργων,θεσμούς, παραμέτρους πολιτικές και διπλωματικές και γενικά όλο το πλαίσιο μέσα στο οποίο γεννήθηκε η ανάγκη του βιβλίου για την Τέχνη.

Το πρώτο βιβλίο, λοιπόν, γεννήθηκε στο Παρίσι το 1729 με την πρωτοβουλία τριών ανδρών: του συλλέκτη PierreCrozat, του συγγραφέα αρχαιοδίφη κόμη DeCaylus και του ειδήμοναPierre-JeanMariette. Ο Haskell επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στην έκδοση βιβλίων, τα οποία ισομερώς αναφέρονται σε κείμενο και εικόνα, θίγει το θέμα που σχετίζεται με τις δυνατότητες και τους περιορισμούς αναπαραγωγής των εικόνων, τα δικαιώματα της ιδιοκτησίας, τρόπους διακίνησης και εμπορίας.

Στα τέλη του 17ου αιώνα το Παρίσι και, κυρίως, η Ρώμη αποτελούν κέντρα προσκυνήματος καλλιτεχνικού, θρησκευτικού και κοινωνικού και υπάρχει μεγάλη ζήτηση σε χαρακτικά μνημείων. Υπεροχή σ’ αυτή τη δραστηριότητα έχει ο οίκος Ντε Ρόσσι, ο οποίος κατείχε το μονοπώλιο σε χάλκινες μήτρες που είχε αποκτήσει από γενιές τυπογράφων. Το υλικό κατηγοριοποιείται: χάρτες, άτλαντες, εξωτερικά κτιρίων, αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, χαρακτικά που αναπαρήγαν έργα μεμονωμένων καλλιτεχνών, θρησκευτικά και κοσμικά έργα με τροποποιήσεις που αφορούσαν τους καλλιτέχνες και την πρόοδό τους, πράγμα που τους κατέτασσε σε άλλη κατηγορία πιο προβεβλημένη.Από την επιχείρηση Ντε Ρόσσι μπορούσε κανείς να αγοράσει τυπώματα σε μεμονωμένα φύλλα ή βιβλία. Άπαξ όμως και ένα τύπωμα είχε συμπεριληφθεί σε βιβλίο, δεν μπορούσε να το αγοράσει κανείς μεμονωμένο και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες δεν είχαν κανένα δικαίωμα πάνω στο έργο τους. Αν και είχε τη φήμη του άπληστου, ωστόσο ήταν απολύτως φυσιολογικός, προστάτευε τα δικαιώματά του και ήταν ο μόνος που πλήρωνε τους συγγραφείς για τα κείμενά τους. Πανούργος καθώς ήταν, εξασφάλιζε χορηγία και από τον Πάπα και από τον Βασιλιά.

Γύρω στα 1720 αναπτύσσεται το Παρίσι ως κέντρο μεγάλης ιταλικής τέχνης με την πώληση «εκθαμβωτικών συλλογών» που προέρχονταν από τη βασίλισσα Χριστίνα της Σουηδίας, αν και ο Πάπας πρόβαλε όσα εμπόδια μπόρεσε. Τις διαπραγματεύσεις ανέλαβε ο τραπεζίτης PierreCrozat, ο οποίος είχε σπουδαίους πίνακες στην κατοχή του, συλλογή σχεδίων και σχέσεις με σημαντικούς Ιταλούς ειδήμονες, ζωγράφους και γλύπτες.Στενοί συνεργάτες του ήταν ο κόμης και η μαρκησία DeCaylus, εξέχουσα φυσιογνωμία στην Αυλή του Λουδοβίκου ΙΔ’, καθώς και ο Pierre-JeanMariette, γιος του σημαντικότερου εμπόρου τυπωμάτων στο Παρίσι, ο οποίος ταξίδευε στις ευρωπαϊκές Αυλές για να καταλογογραφήσει έργα. Με τον καιρό εξελίχτηκε σε μείζονα ειδήμονα στο είδος. Αργότερα παράγγειλε τυπογραφικές μηχανές και σκόπευε να δέσει σε τόμους τα χαρακτικά μαζί με εισαγωγές για την τέχνη της χαρακτικής και βιογραφικά των ζωγράφων.

Η Racueil, λοιπόν, του Κροζά είναι ένα έργο μεγάλης σημασίας και το βιβλίο για την τέχνη του βιβλίου, έπειτα από δαιδαλώδεις διαδικασίες, είναι μια πραγματικότητα. Με τα εικονιζόμενα έργα στο βιβλίο λύνουν και θέματα τηςπατρότητας ενός έργου που αποδίδεται, για παράδειγμα, στον Ραφαήλ και αργότερα στον Σεμπαστιάνο ντελ Πιόμπο, ή άλλο έργο που αποδιδόταν στον Ραφαήλ και τον 19ο αι. αποδείχτηκε ότι ήταν του Τζορτζόνε.

Η δύσκολη γέννηση του βιβλίου τέχνης είναι μια ενδιαφέρουσα διανοητικήπεριπέτεια και το παρόν βιβλίο μάς προσφέρεται σε πολύ καλή έκδοση, με ωραίους πίνακες και χαρακτικά, σημειώσεις και βιβλιογραφία.

Η δύσκολη γέννηση του βιβλίου τέχνης
Francis Haskell
μετάφραση: Παναγιώτης Ιωάννου
επιμέλεια: Παναγιώτης Ιωάννου
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
112 σελ.
Τιμή € 12,00 


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΤΕΧΝΕΣ
Σταύρος Αθανασιάδης – The KRAH: «Στη χώρα που δεν είχε κύκλους»

Ένα κόμικ σε τέσσερις γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά, φαρσί, αραβικά) και σε έντυπη, ψηφιακή και ακουστική έκδοση είναι αν μη τι άλλο ένα πολύ ενδιαφέρον και πρωτότυπο εγχείρημα. Μιλάμε για το βιβλίο Στη χώρα...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΤΕΧΝΕΣ
Τάσος Ζαφειριάδης – Θανάσης Πέτρου: «Ξημέρωσε ο Θεός τη μέρα»

Το Ξημέρωσε ο Θεός τη μέρα είναι ένα graphic novel για τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-1941, με το πολύ πρωτότυπο του εγχειρήματος να είναι ότι βασίζεται σε μια ηχογραφημένη αφήγηση σε κασέτα των 60 λεπτών....

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΤΕΧΝΕΣ
Ηλίας Π. Βουτιερίδης: «Μέρες πολέμου – Ώρες ανάπαυλας»

Είναι γνωστή η δημοσιογραφική ιδιότητα του πολυμερούς Ηλία Βουτιερίδη, αν και εκδοτικά υποτιμημένη σε σχέση με άλλες δραστηριότητές του. Οι κριτικές-φιλολογικές του επιδόσεις, χάρη στην έκδοση και...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.