συνέντευξη στην Τίνα Πανώριου

Κόντρα στη μοίρα και συχνά κόντρα στη λογική, Το Δαχτυλίδι, η πρώτη συγγραφική προσπάθεια του εκδότη της Διόπτρας, Γιώργου Παπαδόπουλου-Κυπραίου, ξετυλίγει μέσα στις σελίδες του μια ιστορία για την αγάπη, την αξιοπρέπεια και την πατρίδα.
Ξεκινώντας πριν από δύο αιώνες στο μεγαλύτερο ελληνικό νησί, την Κύπρο, έξι γενιές ανθρώπων αγωνίζονται για να αλλάξουν τα σχέδια της μοίρας, της δικής τους και του τόπου τους. Ένα βιβλίο γραμμένο από καρδιάς που κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα.

Ύστερα από τριάντα πέντε χρόνια επιτυχημένης εκδοτικής δραστηριότητας με ποια αφορμή αποφασίσατε να γράψετε την πρώτη δική σας ιστορία;

Το βιβλίο άρχισε να γράφεται εδώ και σχεδόν τέσσερα χρόνια για να απαντήσει στο ερώτημα που μου ετίθετο πολύ συχνά: «Τι έκαναν οι Κύπριοι για την Ελλάδα;» Το Δαχτυλίδι, αυτός είναι ο τίτλος του, είναι βασισμένο σε πραγματικά περιστατικά και ξετυλίγει μια συγκινητική ιστορία για την αγάπη, την αξιοπρέπεια και την πατρίδα, καθώς φέρνει στην επιφάνεια άγνωστες πτυχές για την προσφορά των Κυπρίων στους αγώνες του Έθνους και την πραγμάτωση του εθνικού τους πόθου για Ένωση με την Ελλάδα.

Ποια είναι η υπόθεσή του;

Στο Δαχτυλίδι, που η ιστορία του διαδραματίζεται στην Κύπρο και σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, έξι γενιές Ελλήνων διασχίζουν ενάμιση αιώνα ιστορίας. Κύπριοι αγωνιστές φεύγουν μυστικά από το νησί τους και συμμετέχουν στην επανάσταση του ’21, στις Κρητικές Επαναστάσεις, στους Βαλκανικούς Πολέμους, στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους στο πλευρό των Συμμάχων «για την ελευθερία των λαών», ενώ οι ίδιοι παρέμειναν υπόδουλοι.

Ανάμεσα σε όλα αυτά το Δαχτυλίδι –σύμβολο της αγάπης και της πίστης– που έδωσε η Ζηνοβία στον άντρα της χάνεται για χρόνια. Αλλάζει χέρια… Συνεχίζει να υπάρχει μόνο στις αναμνήσεις της, ώσπου μια μέρα, απρόσμενα, εμφανίζεται για να ενώσει αυτούς που έπρεπε να είναι εχθροί.

Εκδίδετε πολλά βιβλία για πολλά χρόνια. Ανάμεσα σε αυτά υπήρξαν κάποια που ξεχωρίσατε;

Αν κανείς ρωτήσει έναν γονιό ποιο παιδί του ξεχωρίζει, σίγουρα δεν του είναι εύκολο να απαντήσει. Έτσι και ο εκδότης: κάθε βιβλίο που εκδίδει το θεωρεί δικό του παιδί. Θα σας πω, όμως, μερικά από τα βιβλία που εκδόθηκαν παλαιότερα και ακόμη ενδιαφέρουν τόσο εμένα όσο και το αναγνωστικό μας κοινό: Ο Γλάρος Ιωνάθαν Λίβινγκστον, Η Ουράνια Προφητεία, Η Δύναμη του Υποσυνείδητου, Η Θετική Σκέψη, Το Νησί, το ΥΓ. Σ’ Αγαπώ, Το Αηδόνι της Σμύρνης και τα Πικρά Κεράσια… Θέλω εδώ να σημειώσω ότι σίγουρα υπάρχουν πολλά ακόμα που αδίκησα μη αναφέροντάς τα.

Για πολλά χρόνια εκδίδατε βιβλία Εναλλακτικής Ιατρικής, που ήταν εν πολλοίς άγνωστα στην Ελλάδα…

Στον Καναδά είχα την ευκαιρία να έρθω σε επαφή και να εφαρμόσω αυτό τον τρόπο ζωής, καθώς και να διαπιστώσω πόσο ωφέλιμος είναι για τον άνθρωπο, αλλά και για την κοινωνία. Όταν ήρθα στην Ελλάδα και αποφάσισα να ασχοληθώ με τις εκδόσεις, έκανα σκοπό της ζωής μου να εκδώσω βιβλία σ’ αυτούς τους τομείς για να γίνουν και στην Ελλάδα γνωστές αυτές οι ιδέες.

Σιγά σιγά δημιουργήσαμε αναγνωστικό κοινό, το οποίο, εντυπωσιασμένο από τη βοήθεια που του παρείχαν αυτά τα βιβλία στους τομείς της φυσικής, συναισθηματικής και πνευματικής υγείας, τα έκανε δώρο σε συγγενείς και αγαπημένα πρόσωπα. Ανταμοιβή για το έργο που προσφέραμε στον κόσμο είναι για μας να ακούμε ανθρώπους να μας λένε στις εκθέσεις βιβλίων, αλλά όχι μόνον, πόσο πολύ τους βοηθήσαμε να ξεπεράσουν διάφορα προβλήματά τους.

Τώρα πλέον όμως εκδίδετε βιβλία πολλαπλής θεματολογίας.

Όπως στη ζωή «το ένα φέρνει το άλλο», έτσι και στις εκδόσεις. Στην αρχή ασχοληθήκαμε με θέματα σωματικής υγείας και σωστής, υγιεινής διατροφής. Ακολούθησαν οι σειρές πνευματικής αναζήτησης, οικογενειακής φροντίδας και φυσικά η ελληνική και η ξένη πεζογραφία.

Αλλάζοντας κλίμα και κοιτάζοντας πίσω. Ξεκινήσατε...

Γεννήθηκα στην Ακρούντα, ένα μικρό χωριό που βρίσκεται περίπου 13 χιλιόμετρα από την πόλη της Λεμεσού, το 1941, στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Η Κύπρος ήταν υπό αγγλική κατοχή, και οι Άγγλοι φοβόντουσαν μήπως χτυπηθούν τα αστικά κέντρα, γι’ αυτό διέταξαν την εκκένωση των πόλεων από τα γυναικόπαιδα. Η οικογένειά μου φιλοξενούσε τότε την οικογένεια Μοράρη, που καταγόταν από το νησί Σύμη (κοντά στην Τουρκία) και ασχολούνταν με την κατασκευή βαρκών και μικρών πλοιαρίων. Έτσι, με βάπτισε ο γιος της οικογένειας, ο Νίκος Μοράρης, και μου έδωσε το όνομα του πατέρα του.

Το όνειρό σας σαν μικρό παιδάκι ήταν…

Να με στείλουν οι γονείς μου στο γυμνάσιο –γιατί υπήρχε φτώχεια τότε και ελάχιστα παιδιά πήγαιναν στο γυμνάσιο– και να βρω μια δουλειά στην πόλη. Ύστερα να παντρευτώ και να κάνω οικογένεια, γιατί άκουγα που λέγανε οι μεγάλοι πως σκοπός του ανθρώπου είναι να παντρευτεί και να κάνει οικογένεια.

Καταφέρατε όμως και σπουδάσατε σε αντίξοες συνθήκες μετά τον πόλεμο...

Παρ’ όλη τη φτώχεια τότε, ήμουν το τρίτο παιδί της οικογένειας που πήγαινε σε σχολείο μέσης εκπαίδευσης. Οι ανώτερες σπουδές; Δε θα σπούδαζα αν δεν υπογράφονταν οι Συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου, με τις οποίες εγκαταλείφθηκε ο αγώνας για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα και μας επιβλήθηκε «Εξαρτημένη Ανεξαρτησία». Τότε, οι πολιτικές ηγεσίες της Κύπρου και της Ελλάδας για να «χρυσώσουν το χάπι» έδωσαν σε νεαρούς αγωνιστές της ΕΟΚΑ υποτροφίες για σπουδές στην Ελλάδα. Μια από αυτές για σπουδές στα ηλεκτρονικά δόθηκε σ’ εμένα κι έτσι τα επόμενα τρία χρόνια της ζωής μου τα έζησα στην Αθήνα.

Σπουδάσατε, λοιπόν, ηλεκτρονικά, δουλέψατε στη CYTA, φτάσατε όπως αναφέρατε στον Καναδά.

Στον Καναδά μετανάστευσα τον Δεκέμβριο του 1966. Εργάστηκα σε εταιρεία επιδιόρθωσης μονάδων ελέγχου της πίεσης και της θερμοκρασίας στο εσωτερικό των αεροπλάνων και μετά στο τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης της εταιρείας DECCARADAR. Ύστερα, φοίτησα για ένα χρόνο στο CollegeofEducation του Πανεπιστημίου του Τορόντο και διορίστηκα καθηγητής στο DanforthTechnicalSchool στο Τορόντο.

Τον Φεβρουάριο του 1974 γυρίσαμε οικογενειακώς στην Αθήνα, για να πάνε τα παιδιά σε ελληνικό σχολείο και για να σπουδάσω Νομική στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο. Την επόμενη χρονιά, μαζί με άλλους Κύπριους φοιτητές άρχισα να δουλεύω ως πλασιέ, πόρτα πόρτα, παράλληλα με τις σπουδές μου στο πανεπιστήμιο. Τότε ήταν που αποφάσισα να ασχοληθώ με την έκδοση βιβλίων και το 1978 ίδρυσα τις εκδόσεις Διόπτρα. Όταν ορκίστηκα δικηγόρος, ανέλαβε τη διεύθυνση των εκδόσεων η γυναίκα μου, μέχρι και τον Μάρτιο του 1985, όπου παραιτήθηκα από δικηγόρος και ανέλαβα τη διεύθυνση της επιχείρησης.

Κλείνοντας, έχω την αίσθηση ότι παρά το ενδιαφέρον «ταξίδι» μέσα στην καρδιά σας η Κύπρος και οι μνήμες παραμένουν ζωντανές...

Κάτι που δε θα ξεχάσω όσο ζω είναι η ιστορία που μας διάβασε από την εφημερίδα ο δάσκαλος του χωριού και μας έκανε να γελάσουμε όλοι μαζί οι μαθητές. Ακόμα και τώρα όταν το θυμάμαι μειδιώ.

Έγραφε, λοιπόν, η εφημερίδα ότι ο Άγγλος κυβερνήτης επισκέφθηκε ένα σχολείο σε κάποιο χωριό της Κύπρου και ζήτησε από τον δάσκαλο να κάνει στα παιδιά ερωτήσεις γεωγραφίας. Πρώτα ρώτησε ο δάσκαλος πόσα χιλιόμετρα απέχει ο Μαραθώνας από την Αθήνα και πόσα η Αθήνα από τη Θεσσαλονίκη. Και στα δύο τα παιδιά απάντησαν σωστά. Θύμωσε ο κυβερνήτης με τις ερωτήσεις που έκανε για την Ελλάδα ο δάσκαλος και θέλησε να κάνει ο ίδιος τις ερωτήσεις και να τις μεταφράζει ο δάσκαλος.

Ρώτησε, λοιπόν, πόσα χιλιόμετρα απέχει η Λευκωσία από τη Λεμεσό. Οι μαθητές δεν ήξεραν. Ρώτησε πόσο απέχει η Λεμεσός από την Πάφο, και πάλι τα παιδιά δε γνώριζαν την απάντηση. Οργίστηκε ο κυβερνήτης κι έβρισε τον δάσκαλο: «Εσύ, μπάσταρδε», του είπε, «τα μπασταρδάκια σου ξέρουν την απόσταση μεταξύ Αθηνών και μιας ασήμαντης περιοχής της Ελλάδας, και δεν τους δίδαξες πόσο απέχουν μεταξύ τους οι πόλεις της Κύπρου, της πατρίδας σου;» Και προτού προλάβει να του δώσει απάντηση έφυγε εκνευρισμένος, επειδή στα σχολεία της Κύπρου τα παιδιά μάθαιναν για την Ελλάδα περισσότερα απ’ όσα για την Κύπρο που ήταν η πατρίδα τους. Το περιστατικό αυτό γράφεται και στο βιβλίο της Tabitha Morgan Sweet and Bitter Island.

Το δαχτυλίδι
Γιώργος Παπαδόπουλος-Κυπραίος
Διόπτρα, 2013
400 σελ.
Τιμή € 13,90

Twitter