Απόστολος Στραγαλινός: «Το πρωί που θα φύγουμε»
Ο Απόστολος Στραγαλινός είναι γνωστός ως ένας από τους καλύτερους μεταφραστές γερμανικών λογοτεχνικών κειμένων. Ανάμεσα στους συγγραφείς που έργα τους έχει μεταφέρει στη γλώσσα μας συγκαταλέγονται οι: Μπέρνχαρντ Σλινκ, Βόλφγκανγκ Χέρντορφ, Χέρμαν Έσε, Φραντς Κάφκα, Αντρέ Κούμπιτσεκ κ.ά.
Πρόσφατα, και έχοντας τη μεταφραστική εμπειρία μιας ευθύβολης αναζήτησης της σχέσης ατόμου και κοινωνίας/πολιτικής, κυκλοφόρησε και τη συλλογή Το πρωί που θα φύγουμε, όπου περιλαμβάνονται δέκα δικά του διηγήματα μέσω των οποίων καταγράφεται αυτή η σχέση, έτσι όπως εκφράζεται σε άτομα κυρίως της χώρας μας μετά την εμπειρία της οικονομικής κρίσης της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, αλλά και τη διάψευση όσων προσδοκιών είχαν δημιουργηθεί εκεί κάπου στα τελευταία χρόνια του 20ού.
Ο ίδιος ο Στραγαλινός, καθώς γεννήθηκε το 1972, μπορεί κανείς να ισχυριστεί πως δικαιούται να ομιλεί εκ μέρους εκείνης της γενιάς των Ελληνίδων και Ελλήνων, μα και γενικότερα των Ευρωπαίων που, αν και ξεκίνησαν με τη διάθεση να εξερευνήσουν αισιόδοξα το μέλλον τους, τελικά πολύ γρήγορα οι διαψεύσεις αντικατέστησαν κάθε όνειρο. Οπότε και το απόσπασμα από ένα διήγημα που υπάρχει στο οπισθόφυλλο της έκδοσης εκφράζει και τον λόγο, μα και την ανάγκη συγγραφής όλης της συλλογής:
Ύπουλη ερώτηση: Γίνεται να ξυπνάς και να τα βλέπεις όλα για πρώτη και τελευταία φορά; Γιατί μαζί μ’ αυτήν έρχεται και η επόμενη: Τα έζησες τελικά, τα έκανες όλα; Τη στιγμή που έπρεπε; Προτού χαθεί η ευκαιρία;…
Ευκαιρίες χαμένες, λοιπόν, διαπερνούν τις σελίδες και ποικιλοτρόπως στοιχειώνουν όχι μόνο τους ήρωες, μα και τον ίδιο τον αναγνώστη.
Ιστορίες, στην ουσία, ηττημένων – μα, πιο σωστά, ιστορίες ξεγελασμένων. Γιατί άλλο να έχεις ηττηθεί σε αγώνα δίκαιο κι άλλο να έχεις ξεγελαστεί από κάποιους που σε είχαν πείσει πως θα σε προστατεύανε.
Τα κεντρικά πρόσωπα στο κάθε διήγημα άλλοτε είναι έφηβοι έτοιμοι με ανέμελο τρόπο να ξεπεράσουν τα ίδια τους τα όρια, άλλοτε νέες γυναίκες που δε θελήσανε να συμβιβαστούν, άλλοτε νέοι άνδρες που πιστέψανε σε ιδέες σαθρές, άλλοι πάλι είναι οραματιστές που την επανάστασή τους μόνο ως σύνθημα σε τοίχους την υλοποιήσανε, κάποιοι πάλι άστεγοι που απλώς ως δυσάρεστα περιστατικά θα αντιμετωπίζονται από τους κατέχοντες, σίγουρα υπάρχουν και μερικοί που έχουν αποφασίσει μέχρι τέλους να υπερασπιστούν την αξιοπρέπεια μιας ιδεολογίας, όπως και κάποιοι άλλοι που στην προσπάθειά τους να αναζητήσουν μια νέα ζωή χαθήκανε χωρίς κανείς ποτέ να τους αναζητήσει.
Ιστορίες, στην ουσία, ηττημένων – μα, πιο σωστά, ιστορίες ξεγελασμένων. Γιατί άλλο να έχεις ηττηθεί σε αγώνα δίκαιο κι άλλο να έχεις ξεγελαστεί από κάποιους που σε είχαν πείσει πως θα σε προστατεύανε. Ιστορίες, στην ουσία, πολιτικές, μιας και όλες τους φροντίζουν να συνδέουν το άτομο με την Πολιτεία. Γιατί ο Στραγαλινός αυτό που θέλει να καταστήσει σαφές είναι πως η όποια προσωπική ιστορία άμεσα συνδέεται με τις πολιτειακές πρακτικές. Και τα διηγήματά του διαθέτουν ακριβώς αυτή τη διάθεση αντιστοίχισης – από τη μια γραφή απλή, χαρακτήρες καθημερινοί, διάλογοι όπως αυτούς που μπορεί να ακούσεις σε μια στάση λεωφορείων ή σε ένα καφενείο και από την άλλη επισημάνσεις πολιτικών και οικονομικών συμβάντων.
Αυτό που κάνει τη συλλογή τούτη να ξεχωρίζει είναι ακριβώς το ότι έχει περικυκλώσει τα όσα όλοι ζήσαμε, μα όμως σιγά-σιγά τείνουμε να τα λησμονήσουμε. Κι όμως, σ’ αυτή την πιθανότητα λήθης ο ίδιος ο Απόστολος Στραγαλινός αφιερώνει το πρώτο από τα κείμενα της συλλογής – αυτό που μοιάζει να διαφοροποιείται δομικά από τα άλλα: «Undead» ο τίτλος του. Ένας σύντομος μονόλογος είναι… Κάποιου που νομίζουμε πως έχει πεθάνει πλέον, πως από αυτόν δεν κινδυνεύει το μέλλον μας. Πως έφυγε και πήρε μαζί του τον εφιάλτη τόσων χρόνων. Αλλά εκείνος είναι ζωντανός και έχει το θράσος –όχι το θάρρος– να μας προειδοποιεί:
Εγώ είμαι ακόμα εκεί έξω, κάνω τις βόλτες μου στον κόσμο των ανθρώπων, ζωντανών ή νεκρών –δεν ξέρω–, Λάζαρος ή ερασιτέχνης του Ρομέρο[1] κι ο ίδιος. Δεν θα σας αποκαλύψω άλλα. Μη με αναζητείτε λοιπόν σε λάθος διεύθυνση. Κάποια στιγμή μπορεί να με δείτε μπροστά σας. Φάντης μπαστούνι. Νύχτα, βεβαίως βεβαίως…
Μια ενδιαφέρουσα και κυρίως πρωτότυπα πολιτικοποιημένη πρώτη εμφάνιση στον χώρο της σύγχρονης ελληνικής διηγηματογραφίας.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
[1] Τζορτζ Ρομέρο (1940-2017): Αμερικανοκαναδός σκηνοθέτης, γνωστός για τις ταινίες τρόμου που σκηνοθέτησε με θέμα μια φανταστική κυριαρχία των ζόμπι.
Το πρωί που θα φύγουμε
Απόστολος Στραγαλινός
Κριτική
200 σελ.
ISBN 978-960-586-481-1
Τιμή €12,00
