Φωτεινή Στεφανίδη: «Το κοτσύφι»
«Ζ’άλεντι κος ντάτα ουτ κάρα να καπίνα = Ακολούθα τον κότσυφα να σε πάει στα βάτα.»
Πομακικές παροιμίες, εφ. Η Φωνή των Πομάκων της Θράκης
Ακολούθησα κι εγώ το «κοτσύφι» της Φωτεινής Στεφανίδη και με πήγε όχι στα βάτα παρά σε ένα αγόρι μικρό, αξιαγάπητο, με γλύκα στη θωριά και αθωότητα στην ψυχή. Μα είναι γνωστό σε πολλούς. Ανέκαθεν: Το πουλί αυτό είναι σοφό. Διαθέτει αυξημένη διαίσθηση, σε χρόνους παμπάλαιους αντιπροσώπευε τη γνώση, το πνεύμα, την ευφυΐα.
Στον ελληνικό πολιτισμό μπορούμε να δούμε αρχαίες εικόνες και ομοιώματα κοτσυφιών, ενώ το κοσμαγάπητο πουλί (blackbird) είναι το εθνικό πουλί της Σουηδίας. Ο μεγαλύτερος αριθμός των πτηνών αυτών βρίσκεται ακριβώς εκεί, με σχεδόν δύο εκατομμύρια ζευγάρια. Και στη Σουηδία και σε άλλες χώρες της Ευρώπης και της Ασίας η εικόνα του τυπώθηκε σε γραμματόσημο μα και σε άλλες κρατικές σημάνσεις. Και ας μην αναφερθούμε στη σερβική ονομασία για το Κοσσυφοπέδιο... Η λέξη kos στα σερβικά σημαίνει κοτσύφι.
Η παρουσία στη λογοτεχνία, στην ιστορία και στον πολιτισμό του εξαιρετικού αυτού πετούμενου υπήρξε τεράστια· μπορούμε να βρούμε εικόνες από κοτσύφια ως σύμβολα που χρονολογούνται από την αρχαιότητα.
Και κάτι ακόμη: Ο εξαιρετικός και σεμνότατος πεζογράφος Ανδρέας Καρκαβίτσας (1865-1922), που ως στρατιωτικός γιατρός είχε γνωρίσει αρκετά την ύπαιθρο, επομένως και πολλά από τα πλάσματά της, ισχυριζόταν ότι: «Από τον κότσυφα και τ’ αηδόνι κανένα άλλο πουλί δεν κελαηδά στην πατρίδα μας τόσο μελωδικά. Νομίζει κανείς ότι ακούει φλάουτο... Έχει μια από τις πιο γλυκές και συνάμα τις καθαρότερες και πιο ρωμαλέες φωνές, προσόν που το πανέξυπνο πτηνό γνωρίζει. Γι’ αυτό –λέγεται– ότι ανεβαίνει στα ψηλότερα κλαδιά των δέντρων ή στους βράχους, για να ακούγεται όσο γίνεται μακρύτερα η κρυστάλλινη και ακριβή φωνή του».
Ένα παιδί και γύρω του πουλιά και τριγύρω αγάπη. Το θαύμα αυτής της ζωής που μας δίνεται απλόχερα, μέχρι μέσα, στα σπλάχνα μας. Και εμπρός στα εκστατικά μας μάτια.
Το υπέροχο και καλλικέλαδο πουλί, στο βιβλίο της εξαιρετικής ζωγράφου ου μην και πεζογράφου Φωτεινής Στεφανίδη, λίγο πριν αρχίσει να μας αφήνει ο χειμώνας βρήκε στέκι σ’ ένα ρωμαλέο δέντρο, που άφηνε τα κλαδιά του να χαϊδεύουν το παράθυρο του μικρού τρυφερού αγοριού. Μέρα-νύχτα κατάντικρυ στο παιδί: Να του τραγουδά, να το νανουρίζει, να το ξυπνά, να το κοιτά. «Να σε ξυπνώ με την αυγή/ να σ’ τραγουδώ το δείλι/ και να σε στέλνω στο σχολειό/ με πλάκα και κοντύλι...». Έτσι ακριβώς. Το συνόδευε πετώντας φρόνιμα πίσω από το αγοράκι και τη μάνα του. Κι έπειτα, γυρνούσε να το περιμένει λαχταρώντας. Και το παιδί; Γητεύεται με τον κελαηδισμό. Καρδιοχτυπά για τα φτερουγίσματα και τους εξαίσιους ήχους. Δεν του μιλά. Ξέρει να το αγαπά. Γνωρίζει πώς να ξεχωρίζει τις λέξεις που σημαίνουν αγάπη. Και τρυφερότητα. Και ομορφιά. Και φιλία μεγάλη και δυνατή σαν τα κλαδιά του πανύψηλου δέντρου, πάνω στα οποία έφτιαξε την πιο όμορφη φωλιά και δεν άργησε ο κήπος να γεμίσει φούριες και φωνούλες μουσικές, αθωότητα και καλοσύνη. Ένα παιδί και γύρω του πουλιά και τριγύρω αγάπη. Το θαύμα αυτής της ζωής που μας δίνεται απλόχερα, μέχρι μέσα, στα σπλάχνα μας. Και εμπρός στα εκστατικά μας μάτια.
Το βιβλίο δεν έχει κείμενο. Πιστεύω πως δεν χρειαζόταν. Τέτοια έκφραση, τόση λάμψη, τόση αγαθότητα. Τόση ομορφιά! Τόση συγκίνηση. Η Φωτεινή Στεφανίδη μάς λάμπρυνε για άλλη μια φορά την καρδιά!
ΥΓ. Τα «βουβά βιβλία», άλλως silent books, κυκλοφορούν ξανά με επιτυχία τον τελευταίο καιρό. Η αλήθεια είναι ότι στη διάθεση, στην κρίση και στην ανοιχτή καρδιά του μικρού αναγνώστη ανοίγονται δρόμοι, ακούγονται ήχοι, μουσικές, φτερουγίσματα, λαμποκοπούν εικόνες, όταν –φυσικά– το βιβλίο «μιλά» γλυκά, φιλικά στα παιδιά.
[Η Ελένη Σαραντίτη είναι μέλος της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας.]
Το κοτσύφι
Φωτεινή Στεφανίδη
Καλειδοσκόπιο
σ. 36
ISBN: 978-960-471-253-3
Τιμή: 14,90€
