Η Έφη Λαδά γεννήθηκε σ’ ένα χωριό της Δυτικής Πελοποννήσου. Έχει λάβει μέρος σε εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει εικονογραφήσει περίπου 130 βιβλία και μερικά από αυτά έχουν μεταφραστεί σε αρκετές γλώσσες (ιταλικά, γαλλικά, αγγλικά, φλαμανδικά, κορεάτικα, ρουμανικά, βουλγαρικά, τουρκικά, κροατικά, ρωσικά και κινέζικα). Ήταν υποψήφια για το Astrid Lindgren Memorial Award και για το Hans Christian Andersen Award. Το βιβλίο της In my dreams κυκλοφορεί στις ΗΠΑ (Clavis Publishing), με κριτικές από: Kirkus Reviews, Publishers Weekly, forewordreviews, ενώ το Amazon το επέλεξε μεταξύ των καλύτερων βιβλίων για ηλικίες 6-8. Το βιβλίο Το μικρό νησί, στο οποίο υπογράφει το κείμενο και την εικονογράφηση και το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος, μας έδωσε την αφορμή για την ακόλουθη συνέντευξη.

Ως δημιουργός παιδικής λογοτεχνίας, τι σημαίνει για εσάς η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού βιβλίου, που γιορτάζεται στις 2 Απριλίου;

Είναι η μέρα που γεννήθηκε ο μεγάλος παραμυθάς Χ.Κ. Άντερσεν. Είναι γιορτή για τις ιστορίες, για τα βιβλία, για τα παιδιά και για τη ματιά των μεγάλων στα παιδικά βιβλία.

Το πιο πρόσφατο βιβλίο σας, Το μικρό νησί, θα μπορούσε να διαβαστεί ως παραμύθι από παιδιά αλλά και ως ονειρική ιστορία για μεγάλους. Ποιους είχατε υπ’ όψιν όταν το γράφατε;

Συνήθως, για να πω μια ιστορία είναι η δική μου ανάγκη που με γυροφέρνει για πολύ καιρό… Πιστεύω όμως πως οι ιστορίες διαβάζονται από εκείνους που έχουν ανάγκη να τις ερευνήσουν και να τις περπατήσουν. Και σίγουρα όλοι έχουν κάτι να πάρουν απ’ αυτές, σε όποια ηλικία και αν βρίσκονται.

Πρόκειται για μια ιστορία όπου εικόνες και λέξεις αλληλοσυμπληρώνονται. Εσείς και γράφετε και εικονογραφείτε. Όταν δημιουργείτε μια ιστορία, τι έρχεται πρώτο: οι εικόνες ή οι λέξεις;

Πρώτα έρχεται η ιδέα… Έτσι ξαφνικά και απρόσκλητα μέσα στην καθημερινότητα μου έρχεται μια ιδέα και εγώ δεν έχω παρά να περιμένω να ωριμάσει στο μυαλό μου. Οι λέξεις και οι εικόνες πρέπει να ταιριάξουν μεταξύ τους, αλλά και με εμένα. Με όλα όσα θέλω να πω, με τον δικό μου τρόπο. Οι εικόνες έρχονται και με βρίσκουν, στον ύπνο ή στον ξύπνιο μου, με διορθώνουν και μου δίνουν λύσεις για τις λέξεις. Η διαδικασία αυτή κρατάει καιρό μέχρι η ιστορία να πάρει μορφή, να ολοκληρωθεί και να φτάσει αυτή η αδύναμη αρχική ιδέα να γίνει ένα βιβλίο.

Έχετε εικονογραφήσει ιστορίες άλλων συγγραφέων. Εσείς θα εμπιστευόσαστε τις ιστορίες σας να τις εικονογραφήσει άλλος καλλιτέχνης;

Έχω εικονογραφήσει πολλών άλλων συγγραφέων τις ιστορίες. Μεγάλη εμπιστοσύνη και τους ευγνωμονώ γι’ αυτό. Θα είχε πολύ ενδιαφέρον και θα ήθελα πολύ μια ιστορία δικιά μου να εικονογραφηθεί από άλλον εικονογράφο. Μακάρι να συμβεί αυτό, εάν εμπιστευτεί ο εικονογράφος την ιστορία μου! Όλα είναι πιθανά!

Με έργα σας έχετε συμμετάσχει σε πολλές διεθνείς εκθέσεις. Υπάρχουν πράγματα που έχετε δει και θα θέλατε να ενσωματωθούν σε εκθέσεις ή δράσεις στη χώρα μας σχετικά με το παιδικό βιβλίο;

Πολλά πράγματα γίνονται στο εξωτερικό για το παιδικό βιβλίο και για το βιβλίο γενικώς. Οι καλλιτέχνες θεωρούνται σημαντικοί στον τομέα τους, μια και έχει να κάνει η συμβολή τους με ένα πολύ ευαίσθητο θέμα που αφορά την τρυφερή ψυχή των παιδιών. Η Πολιτεία συμβάλλει με διάφορους τρόπους στην οργάνωση δράσεων για τα παιδιά. Μακάρι και εδώ να είχαμε περισσότερη ευαισθησία στο να υπάρξουν δράσεις στο θέμα αυτό.

Τα παιδιά είναι η αλήθεια μας.

Πιστεύετε στη διαχρονικότητα των ιστοριών στην παιδική λογοτεχνία ή νομίζετε ότι είναι προτιμότερο να ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντα του παιδιού σήμερα;

Πιστεύω πάντα στη διαχρονικότητα των καλών ιστοριών. Όταν υπάρχουν καλογραμμένα βιβλία με θέματα πρωτότυπα, διαχρονικά, με τρυφερότητα, με καλή αισθητική, με όλα όσα κάνουν ένα βιβλίο να μένει σαν φυλαχτό στο ράφι μας. Αυτό που θα μας συντροφεύει μέσα στα χρόνια. Αυτό που θα εξακολουθεί να μας δίνει την ίδια συγκίνηση. Οι ιστορίες διαμορφώνουν ένα μέρος της ψυχής ενός παιδιού προσφέροντας πολλά συναισθήματα. Αυτά είναι το ίδιο σημαντικά όποια εποχή διανύουμε.

Διαπιστώνετε ιδιαιτερότητες στα παιδιά της σύγχρονης εποχής από την εποχή που θυμόσαστε τον εαυτό σας ως παιδί; Θα «μιλούσατε» διαφορετικά στο παιδί της δικής σας εποχής;

Διαφορές υπάρχουν. Υπάρχει εξέλιξη, έτσι κι αλλιώς σ’ έναν πιο σύγχρονο κόσμο, που κουβαλάει και τα καλά και τα κακά της εποχής του. Στο παιδί της εποχής μου σίγουρα θα είχα μια άλλη προσέγγιση. Ήταν μια εποχή που εξερευνούσαμε τον κόσμο χωρίς τα μέσα και την πληροφορία του σήμερα. Τότε η φαντασία είχε πρωταρχικό ρόλο. Το παιχνίδι και η παρατήρηση επίσης ήταν τα πολύ βασικά στοιχεία της καθημερινότητας του παιδιού τότε.

Πιστεύετε ότι η Πολιτεία στηρίζει επαρκώς την παιδική λογοτεχνία; Εσείς ως δημιουργός έχετε στηριχτεί από την Πολιτεία ή από άλλους φορείς;

Δεν έχω καταλάβει κάποια στήριξη από την Πολιτεία. Δεν έχω κάποια πληροφορία ότι η Πολιτεία έχει τη διάθεση να δημιουργήσει τις συνθήκες που θα βοηθούσαν τους καλλιτέχνες δημιουργούς στο αρκετά δύσκολο έργο τους. Ξέρω πως όλοι οι συνάδελφοι, μαζί κι εγώ, ψάχνουμε μόνοι μας να εξελίξουμε τη δουλειά μας σ’ ένα περιβάλλον αρκετά δυστοπικό.

Συνομιλώντας με το αναγνωστικό σας κοινό, τα παιδιά, πώς αισθάνεστε σχετικά με τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τις ιστορίες σας;

Τα παιδιά είναι ένα υπέροχο κοινό. Με εκπλήσσουν με τη σκέψη τους, τη φαντασία τους πάνω στην ιστορία. Έχουν τα δικά τους πατήματα και τις δικές τους μεταφράσεις, που μπορεί να μην έχω σκεφτεί. Η δε ζωγραφική τους είναι ό,τι πιο υπέροχο μαζεύω μέσα στα χρόνια από τις συναντήσεις μου μαζί τους. Είναι έργα τέχνης με τη δική τους εικαστική ματιά πάνω στη μετάφραση της κάθε ιστορίας. Τα παιδιά είναι η αλήθεια μας.

Προτιμάτε τα βιβλία σας να τα διαλέγουν τα ίδια τα παιδιά-αναγνώστες ή οι ενήλικες που θα τους τα χαρίσουν;

Όποιοι αναζητούν συνειδητά το βιβλίο. Δεν έχει σημασία η ηλικία.

Το μικρό νησί
Έφη Λαδά
εικονογράφηση: Έφη Λαδά
Εκδόσεις Παπαδόπουλος
σ. 40
ISBN: 978-960-484-954-3
Τιμή: 14,99€

Η Έρικα Αθανασίου είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.

Άλλα κείμενα:

• Γιώτα Κοντογεωργοπούλου: «Σσαμπάτ»
• Μιχάλης Σπέγγος: «Τρωική ραψωδία»
• Deepti Kapoor: «Η εποχή του κακού»
• Murathan Mungan: «Πόλεις από γυναίκες»

Twitter