Ένας συγγραφέας, ο οποίος επιθυμεί –ή, καλύτερα, προφητεύει και προκαλεί– το τέλος όχι μόνο της πόλης μας, της χώρας μας, της ηπείρου μας, του πλανήτη μας αλλά ολόκληρου του γαλαξία, αφιερώνοντας είκοσι τέσσερις (από τις είκοσι πέντε συνολικά) εκδοχές αυτής της καταστροφής, διαφορετικής έμπνευσης και φανταστικής μορφής, ασφαλώς κινείται σε επίπεδα λογοτεχνικά που απαιτούν τουλάχιστον μεγάλη μυθοποιητική ευστροφία και, παράλληλα, γνώση τόσο των πεζογραφικών ρευμάτων, του είδους όσο και της κοινωνικής ζωής, η οποία παρουσιάζει ενίοτε όψεις υπερρεαλιστικών επεισοδίων. Πράγματι, ο ταλαντούχος δημιουργός Αχιλλέας ΙΙΙ, απηυδισμένος από την κατάντια αυτού του κόσμου (και αυτό είναι παράξενο, καθώς όλο το βιβλίο ασχολείται με το ίδιο θέμα όσο και αν κάποια μυρμήγκια, κατσαρίδες κ.λπ. ουσιαστικά ζουν τη συντέλεια μόνο σε ό,τι θεωρούν «σπίτι» τους, χωρίς στον υπόλοιπο πλανήτη να συμβαίνει αυτό που ο συγγραφέας δομεί), από τη φθορά του όσον αφορά τις διακειμενικές αξίες, απ’ τον κατήφορο στον οποίο έχει περιέλθει η πλειονότητα των ανθρώπων ανεξαρτήτως χώρας στην οποία κατοικούν, απ’ τον εξευτελισμό των σοβαρών συνηθειών βάσει των οποίων πρέπει τα άτομα να διαβιούν και να συμβιώνουν, αποφασίζει να διαλύσει αυτή τη συνθήκη, για την οποία γνωρίζουμε ελάχιστα και για τη γέννηση και για την ωριμότητα αλλά και για τον θάνατο, τόσο του πλανήτη, όσο και όλων των γαλαξιών, με δυο λόγια ολόκληρου του Σύμπαντος.

Πίσω από μια καταστροφή, και μάλιστα ολοκληρωτική, κρύβεται ένα μέλλον απροσδιόριστο.

Ο Αχιλλέας ΙΙΙ συλλαμβάνει αυτή την ιδέα (η οποία δεν είναι πρωτόγνωρη, είναι όμως πολύ συμπεριληπτική), καταδικάζει οτιδήποτε κινείται πάνω στον πλανήτη Γη, χωρίς να βλέπει την παραμικρή χαραμάδα από πουθενά, εξαντλημένος από την απόλυτη σοβαροφάνεια, παράλληλα με την τρομερή πίεση που οι κοινωνικές δομές προξενούν, τέλος, αηδιασμένος από τις ατομικές και συλλογικές σχέσεις (οι έρωτες δεν βρίσκονται στις πρώτες του επιλογές, αποτελούν μάλλον ακολούθημα), διακαώς θέτει την υπογραφή του στη συντέλεια αυτού του άστρου, στην εξαφάνισή του με ό,τι υπάρχει πάνω του, εν κατακλείδι, σβήνει με ένα σφουγγάρι έθιμα, παραδόσεις, τέχνες, πολιτισμό, πολιτική και κοινωνική ζωή, καθημερινότητα, ό,τι αντιλαμβανόμαστε ως αλήθεια, επιστήμες και γενικώς εξειδικευμένους νόες, αντικείμενα που μας περιβάλλουν και πάνω απ’ όλα την ψυχολογική μας παράμετρο, η οποία και οδηγεί στην ευαισθησία, στην ενσυναίσθηση, στην ειλικρίνεια, στον αδιάψευστο καθρέπτη του εαυτού μας. Ο Αχιλλέας ΙΙΙ συμπαρασύρει στον δρόμο της αφάνειας τη φιλοσοφία και την κοινωνιολογία, την ιατρική και το θέατρο, στήνοντας τις ιστορίες του πάνω σε αποκαΐδια και ερείπια, ηδονίζεται με τον θάνατο υπαρκτών και ανύπαρκτων αγαθών που οι άνθρωποι μέχρι χθες είχαν ανάγκη, τέλος, προσομοιάζει την καταστροφή με κάτι νέο που θα γεννηθεί – δεν είναι λίγες οι φορές που στο βιβλίο αναφέρονται δύο οι επιζήσαντες, που ίσως ξεκινήσουν κάτι άπιαστο ακόμη σε εμάς όλους, που δεν θα γίνουμε ούτε αστρική ύλη και που ίσως εμπεριέχει αυτό που έχει στο μυαλό του για μετά, αυτό που έχει στο μυαλό του ως συνέχεια, καθώς πίσω από μια καταστροφή, και μάλιστα ολοκληρωτική, κρύβεται ένα μέλλον απροσδιόριστο και μη αναμενόμενο.

Όπως είναι φυσικό, ένα τέτοιο σκηνικό χρειάζεται μεγάλη φαντασία και παράλληλα τεράστιο φορτίο μαγικού ρεαλισμού. Πράγματι, σύγχρονοι σοφοί, γραφικοί παραμυθάδες, άνθρωποι οι οποίοι φαίνεται να γνωρίζουν τα μυστικά της Γης και συγκλονιστικοί ιστορικοί (που κατέχουν όλη τη διαδρομή μέχρι το τέλος, τον αφανισμό, την εξαΰλωση) διηγούνται μύθους –εντελώς καταστροφικούς– με μια πολύ ελκυστική ρητορεία, είναι αληθινοί ρήτορες, που στόχο έχουν να εμπνεύσουν τη μάζα, όσο και αν αυτή είναι απεριόριστη, να προφητεύσουν το τέλος και να μιλήσουν ως οι ύστατοι κάτοικοι, πριν ξεκινήσει μια καινούργια ζωή μέσα από τα υπολείμματα της προηγούμενης. Έτσι, η ατμόσφαιρα κραυγαλέα θερμή, ενδιαφέρουσα από άποψη παράθεσης των γεγονότων, υποβλητική και πάνω απ’ όλα ψεύτικη, χωρίς ίχνος αληθοφάνειας, ικανή να προσδώσει στον αναγνώστη μόνο τη μαγεία των παραμυθιών για μεγάλους (αφού οι μικροί ούτως ή άλλως δέχονται το σασπένς με ιδιαίτερη συμπάθεια), στην ουσία προσελκύει έναν εκ των πραγμάτων δομικό σχηματισμό (δεν ξέρω αν το δομικό είναι σωστό, ίσως θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε τη λέξη υπερρεαλιστικό), ο οποίος συγκινεί και μαγεύει, ευαισθητοποιεί και ξεκλειδώνει τις αισθήσεις. Άρα, με το κοινό σε όλο το βιβλίο ύφος, το γενικότερο αποτέλεσμα σαφέστατα οριοθετεί μια διηγηματογραφική πρόσκρουση, εν προκειμένω ο πλανήτης να αφανιστεί, αφού δεν έχει τίποτα άλλο να προσφέρει όχι μόνο στον άνθρωπο, αλλά και σε κάθε ζωή που υπάρχει πάνω του. Ενώ, με μια εκπληκτική αφηγηματική τεχνική ο πεζογράφος Αχιλλέας ΙΙΙ παραδίδει ένα πόνημα είκοσι τεσσάρων ριπών στο στήθος και στην καρδιά του πλανήτη, τον δολοφονεί, τον τεμαχίζει και τον αφαιρεί από το Διάστημα, δεν βλέπει την παραμικρή σωστή πράξη να προβάλει, το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να συνθλιβεί.

Άφησα για το κλείσιμο στο παρόν κείμενο την έξοδο του βιβλίου, το εικοστό πέμπτο διήγημα, το οποίο και αναφέρεται στον ρόλο του συγγραφέα σήμερα στην κοινωνία (του λογοτέχνη εν προκειμένω), ρόλος ο οποίος είναι μάλλον αχρείαστος, καθώς τίποτα δεν επιτυγχάνεται, ο επαγγελματικός προσανατολισμός πάει στράφι, καθώς ο δημιουργός δεν μπορεί να ζήσει από τα γραπτά του, οι συγγενείς και οι φίλοι βλέπουν μάλλον με προσποιητή συμπάθεια τη συγκεκριμένη δουλειά, ενώ χωρίς την παραμικρή αμφιβολία η ψυχολογία του συγγραφέα και κατά τη διάρκεια της γραφής αλλά και μετά την έκδοση κάποιου βιβλίου βρίσκεται στα τάρταρα, βρίσκεται στο ναδίρ. Όλη αυτή η ψυχολογική διεργασία, την οποία ο γράφων υφίσταται, αποτελεί σημάδι εξεζητημένης έκρηξης, καθώς η πραγματικότητα δεν είναι τόσο καταθλιπτική όσο ο Αχιλλέας ΙΙΙ θέλει να παρουσιάζει, γιατί όλοι μας έχουμε ανάγκη της διαφορετικότητας του κόσμου που δημιουργείται, ενώ η επίδραση της τέχνης (και όταν λέω τέχνη εννοώ όλες, και τις επτά) είναι όχι μόνο καλοδεχούμενη αλλά και αναγκαία, προκειμένου να ξεφύγουμε από τη μίζερη καθημερινότητα και να ξεχαστούμε σε άλλες φάσεις, που προάγουν τις πιο ανώτερες εγκεφαλικές και ψυχικές μας ευαισθησίες. Άρα, μπορεί ο δημιουργός να μετέρχεται μέσα περίεργα, με τα οποία δεν συμφωνεί η ψυχοσύνθεσή του, όλοι εμείς οι υπόλοιποι όμως που δεν έχουμε αυτό το ταλέντο χρειαζόμαστε τους μύθους του, τις ιστορίες του και την κατά τα άλλα δημιουργική εργασία του, μια εργασία κυριολεκτικώς αφύπνισης.

Τέλος πάντων
Αχιλλέας ΙΙΙ
Ίκαρος
184 σελ.
ISBN 978-960-572-639-3
Τιμή €12,50

Ο Χρίστος Παπαγεωργίου είναι ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας.

Άλλα κείμενα:

• Στάθης Κουτσούνης: «Ρόδο σε καθρέφτη»
• Λευτέρης Γιαννακουδάκης: «Τα φαντάσματα του Δεκέμβρη»
• Γιάννης Στρούμπας: «Περίμετρος»
• Ηλίας Λ. Παπαμόσχος: «Ανάληψη»

Twitter