«Τα 300 μολύβια (Τζον Στάινμπεκ)» του Πέτρου Γκάτζια
Θαυμάζω τους ανθρώπους οι οποίοι ακόμη και σήμερα προτιμούν το μολύβι, το απλό ξύλινο μολύβι, για να γράφουν. Κάποιοι το κάνουν γιατί τους βολεύει, κάποιοι από συνήθεια, άλλοι από στιλ και άλλοι για να διαφέρουν. Το σημαντικό για μένα όμως είναι ότι το κάνουν. Οφείλω να ομολογήσω ότι εγώ το χρησιμοποιώ σπάνια, παραδομένος ίσως στην ευκολία του υπολογιστή.
Γι’ αυτό με άγγιξε ο αστικός μύθος για τον Στάινμπεκ, ότι για να γράψει το μυθιστόρημα Ανατολικά της Εδέμ χρησιμοποίησε 300 μολύβια και όχι μια γραφομηχανή. Του άρεσαν εκείνα που έγραφαν έντονα και είχαν μαλακή μύτη. Κάθε φορά γκρίνιαζε ότι με το που εντόπιζε το κατάλληλο μολύβι, μετά αυτό τον απογοήτευε. Τότε έβρισκε μια άλλη μάρκα και… συνέχιζε. Ωστόσο, έπειτα από χρόνια παραδέχτηκε: «Τελικά, είμαι πραγματικά ανόητος. Επί χρόνια αναζητούσα το ιδανικό μολύβι. Είχα βρει κάποια αρκετά καλά, αλλά όχι το ιδανικό. Μόνο που κάθε φορά δεν έφταιγαν τα μολύβια, αλλά εγώ. Ένα μολύβι που είναι καλό για κάποιες μέρες, δεν είναι καλό για κάποιες άλλες…»
Ο ίδιος πάντως συνήθιζε να λέει ότι για να γράψεις για κάτι θα πρέπει είτε να το αγαπάς πολύ, είτε να το μισείς πολύ, γιατί κατά κάποιον τρόπο αυτό το κείμενο είναι ο καθρέπτης της προσωπικότητάς σου. Γι’ αυτόν άλλωστε δεν υπήρχαν γκρίζες ζώνες, όλα ήταν ή μαύρο ή άσπρο, και αυτή την άποψή του την υποστήριζε με μανία.
Φανταστείτε λοιπόν την απογοήτευσή του, όταν αυτά τα σκληρά δουλεμένα χειρόγραφα έπεσαν βορά στα σαγόνια του σκύλου του. Ήταν Μάιος του 1936 όταν ο Τόμπι, το σκυλάκι του, μετέτρεψε σε κομφετί σελίδες ολόκληρες από το μυθιστόρημα Άνθρωποι και ποντίκια –την πρώτη εκδοχή–, χωρίς ο συγγραφέας να έχει κάποιο αντίγραφο, αναγκάζοντάς τον να δικαιολογηθεί στον εκδότη του. Βέβαια, λίγο καιρό αργότερα δήλωσε αστειευόμενος ότι μάλλον για καλό έγιναν όλα, καθώς η νέα εκδοχή που έφτασε και στο τυπογραφείο ήταν απείρως καλύτερη.
Ένας Κινέζος χειρομάντης κάποτε του είχε πει ότι ήταν πολύ τυχερός στη ζωή του, διότι είχε ένα σκούρο σημάδι στην παλάμη του και άλλο ένα στο πόδι του. Κάτι τέτοιο, είχε τονίσει, ήταν διπλή, σπάνια τύχη. Ο Στάινμπεκ το είχε ερμηνεύσει πράγματι ως τύχη, καθώς είχε ήδη γνωρίσει τη σύζυγό του και περίμενε την επιτυχία των βιβλίων του. Είχε περάσει πολύς καιρός από τότε που θεωρούσε εύνοια της τύχης το γεγονός ότι μόλις είχε αποκτήσει σόμπα στο σπίτι του. Και είναι αλήθεια πως η ζωή ήταν απλόχερη στον εγγονό του μετανάστη από τη Γερμανία με το επώνυμο Γκροστάινμπεκ και το οποίο, για χάρη αμερικανικής συντομίας, έγινε Στάινμπεκ.
Λένε πως όταν «έσβησε», έβλεπε τη θέα από το διαμέρισμά του στην East 72 Street, στη Νέα Υόρκη. Αλλά πάλι, μπορεί και αυτό να είναι ένας αστικός μύθος, όπως τα 300 μολύβια…
