Το Πίτσμπουργκ είναι μια όμορφη πόλη στην πολιτεία Πενσιλβάνια των ΗΠΑ, στην οποία με έφερε πριν από λίγα χρόνια ο δρόμος μου, όταν ο μικρός μου γιος πήγε εκεί για μεταπτυχιακές σπουδές. Γνώριζα ότι σχεδόν πριν από 60 χρόνια την πόλη είχε επισκεφτεί ο Γιώργος Σεφέρης για να διαβάσει ποιήματά του και προσπάθησα να αναζητήσω ίχνη που ίσως άφησε εκεί ο νομπελίστας μας ποιητής, με το έργο του οποίου άλλωστε είχα ασχοληθεί από παλιά. Η αναζήτησή μου τότε δεν ευοδώθηκε και μπορώ να πω ότι γύρισα στην Ελλάδα απογοητευμένη, χωρίς όμως και να σταματήσω τη σχετική έρευνα.

Ύστερα από λίγο καιρό, με τη βοήθεια του διαδικτύου είχα την τύχη να βρω ένα σημαντικό ηχητικό ντοκουμέντο από αυτή την παρουσίαση, αποσπάσματα του οποίου παρουσίασα σε διαδικτυακό συνέδριο του Συνδέσμου Φιλολόγων Αργολίδας για τα 50 χρόνια από τον θάνατο του Σεφέρη. Ήταν η εποχή της καραντίνας, θυμάμαι, και εγώ άκουγα και ξανάκουγα τον λόγο του ποιητή, του μεταφραστή του, Έντμουντ Κίλι, του Σάμιουελ Χέιζο και του Ελληνοαμερικανού ιερέα Γεωργίου Σκουλά, που παρουσίασαν τον Σεφέρη στο Διεθνές Ποιητικό Φόρουμ της πόλης. Σκέφτομαι ότι τότε μάλλον ήμουν τυχερή αφού είχα κατεβάσει στον υπολογιστή μου το σχετικό αρχείο γιατί, ύστερα από λίγο καιρό, το ντοκουμέντο εξαφανίστηκε από την ιστοσελίδα του Φόρουμ, για να το εντοπίσω και πάλι μόλις λίγους μήνες πριν από την έκδοση του βιβλίου μου, στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου Κάρλοου του Πίτσμπουργκ αυτή τη φορά. Εκεί μπορεί κανείς να το ακούσει σήμερα και να απολαύσει όχι μόνον τις ποιητικές αναγνώσεις, αλλά και τα γεμάτα χιούμορ και σαρκασμό σχόλια του Γιώργου Σεφέρη, καθώς και τις ζωηρές επιδοκιμασίες του ακροατηρίου του.

Άρχισε για μένα ένα γοητευτικό ταξίδι, που εύχομαι να συνεχιστεί και στο μέλλον, παράλληλα με το ταξίδι του ίδιου του Σεφέρη και του έργου του στην Αμερική, το οποίο και περιγράφεται στο βιβλίο.

Στην επόμενη επίσκεψή μου στο Πίτσμπουργκ αναζήτησα τον άνθρωπο που είχε προσκαλέσει εκεί τον Σεφέρη, τον ιδρυτή του Διεθνούς Ποιητικού Φόρουμ, Σάμιουελ Χέιζο. Ο κ. Χέιζο με προσκάλεσε σπίτι του και άρχισε έτσι μαζί του μια ενδιαφέρουσα επικοινωνία σχετικά με την παρουσία του Σεφέρη στην πόλη, και όχι μόνο. Εκείνος μου εμπιστεύτηκε επιστολή του Σεφέρη που δημοσιεύεται στο βιβλίο μαζί με την υπόλοιπη αλληλογραφία τους, που απόκειται σήμερα στο αρχείο του ποιητή στο Πρίνστον.

Έτσι άρχισε για μένα ένα γοητευτικό ταξίδι, που εύχομαι να συνεχιστεί και στο μέλλον, παράλληλα με το ταξίδι του ίδιου του Σεφέρη και του έργου του στην Αμερική, το οποίο και περιγράφεται στο βιβλίο. Ο ποιητής, τους τρεις τελευταίους μήνες του 1968, φιλοξενήθηκε ως εταίρος στο Ινστιτούτο Προχωρημένων Σπουδών του Πρίνστον. Όπως ο ίδιος έχει εκμυστηρευτεί, έφυγε από το τοξικό περιβάλλον της χουντοκρατούμενης τότε Ελλάδας για να βρει λίγη γαλήνη στη μακρινή αυτή χώρα. Και η Αμερική όμως δεν βρίσκεται τότε σε περίοδο ηρεμίας, γιατί συνταράσσεται από αντιπολεμικά και κοινωνικά κινήματα διαμαρτυρίας, ενώ έχουν συντελεστεί δύο πολιτικές δολοφονίες, η μία του μαύρου ηγέτη Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και η άλλη του υποψήφιου για το Δημοκρατικό Κόμμα Ρόμπερτ Κένεντι. Οι άγνωστες πτυχές από τα τελευταία χρόνια της ζωής του Γιώργου Σεφέρη που σχετίζονται με πρόσωπα και γεγονότα της Αμερικής παρουσιάζονται μέσα σε αυτά τα πλαίσια.

Στα επτά κεφάλαια του βιβλίου απεικονίζονται εκπρόσωποι της πολιτικής, όπως ο γερουσιαστής Γιουτζίν Μακάρθι, της διανόησης, όπως ο καθηγητής και ποιητής Σάμιουελ Χέιζο, ο Βρετανός κλασικός φιλόλογος Ρόμιλι Τζένκινς, ο επίσης Βρετανός κλασικός φιλόλογος και ένας από τους καλούς μεταφραστές του Σεφέρη, Ρεξ Γουόρνερ, ο Ελληνοαμερικανός Τζορτζ Ανασταπλό, ακόμη και ο μεγιστάνας θεατρικός παραγωγός Ρότζερ Λ. Στίβενς. Όλοι αυτοί, όπως και πολλοί άλλοι, περιγράφονται να αλληλοεπιδρούν με τον Σεφέρη και το έργο του μεταφέροντάς μας το στίγμα της αμερικανικής εμπειρίας του ποιητή.

Οι σχέσεις Σεφέρη-Αμερικής παρακολουθούνται μέσα από ανέκδοτη ως τώρα αλληλογραφία, πρακτικά του Κογκρέσου, έρευνα στον αμερικανικό Τύπο της εποχής και σε πολλές διαδικτυακές πηγές, ενώ αναδεικνύονται οι παράλληλες πορείες και τα στάδια μιας αμφίδρομης πορείας γνώσης και αλληλοκατανόησης. Η διαδικασία μύησης από πλευράς Σεφέρη στο ζωντανό πνεύμα της Αμερικής του καιρού του θα έχει ως κορύφωση τη δήλωσή του ενάντια στη δικτατορία τον Μάρτιο του 1969, σύμφωνα και με δήλωση του ίδιου.

Στο Πίτσμπουργκ, λοιπόν, ξεκίνησε για μένα ένα ταξίδι που πλούτισε την εμπειρία μου σχετικά με τον Γιώργο Σεφέρη, την οποία θα ήθελα να μοιραστώ και να προσφέρω στους αναγνώστες. Πιστεύω ότι αυτό θα ενδιαφέρει όχι μόνον όσους αναζητούν πληροφορίες και υλικό για τη ζωή και το έργο του ποιητή, αλλά και όσους ενδιαφέρονται να εμβαθύνουν στον τρόπο που εκείνος αντιμετώπισε την Αμερική του 1968, καθώς και τα ανεξίτηλα ίχνη που η προσωπικότητά του άφησε εκεί.

Ο Σεφέρης στην Αμερική
Ασπασία Γκιόκα
Νίκας
232 σελ.
ISBN 978-960-296-471-2
Τιμή €14,40

Twitter