Γιώργος Σταυριανός: «Παιδί του ανέμου»
Το Παιδί του ανέμου έρχεται να φωτίσει τη στιχουργική ιδιότητα του Γιώργου Σταυριανού, ενός από τους μεγαλύτερους Έλληνες συνθέτες· κι επίσης, σημαντικού λογοτέχνη και πανεπιστημιακού δασκάλου. Το βιβλίο περιλαμβάνει το σύνολο των στίχων που έχει γράψει ο ίδιος, κείμενα και συνεντεύξεις του, καθώς και αξιολογικές κρίσεις άλλων για το έργο του.
Ας τα πάρουμε από την αρχή. Το εισαγωγικό κείμενο, το οποίο υπογράφει ο επιμελητής της έκδοσης, Ηρακλής Οικονόμου, φέρει τον τίτλο «Σταυριανός ο μελωδός, ο στιχουργός» και αναφέρει πολλά για τον αγαπημένο δημιουργό, για τον τρόπο του τον εξαιρετικά συνεπή και αναγνωρίσιμο, τον μεγάλο κατάλογο των τραγουδιών του, το ταξίδι του στη δισκογραφία, τις δυνατές συγκινήσεις. Εν γένει διατρέχει όλη την πορεία του Σταυριανού, τις δημιουργίες, τις συνεργασίες, τις τεχνοτροπίες του. «Ο Σταυριανός είναι ο κατεξοχήν στιχουργός της θύμησης, της αναπόλησης και της προσκόλλησης, της αδύνατης λήθης».
Ο Σταυριανός γράφει και μελοποιεί τους στίχους του, αλλά τους τραγουδούν άλλοι. Ωστόσο, μελοποιεί και στίχους άλλων δημιουργών, όπως οι: Λευτέρης Παπαδόπουλος, Λίνα Νικολακοπούλου, Φίλιππος Γράψας, Οδυσσέας Ιωάννου, Χρίστος Παπαδόπουλος, Μυρτώ Κοντοβά, Μανίνα Ζουμπουλάκη, Μάκης Τσίτας.
Με εξαιρετικό ενδιαφέρον διαβάζουμε τα διάσπαρτα μέσα στο βιβλίο κείμενα που έχει γράψει ο ίδιος ο Σταυριανός, ενημερωτικά, διερμηνευτικά, εξομολογητικά και με τον τρόπο τους ανάλογα με τους στίχους του. Όλα της ψυχής και του πνεύματος, της περίστασης και της διαχρονικότητας, κείμενα που συνοδεύουν τους δίσκους του: Έρημη πόλη (1982), Δέκα παιδικοί καημοί (1985), Οι φόβοι του μεσημεριού (1986), Άνεμος είναι… (1990), Καθαρός ουρανός (1993), Στην πολιορκία πέφτει πάντα η Τροία (1995), Το πιο μεγάλο ψέμα (1998), Πού να τελειώνει η θάλασσα (2000 – ο Σταυριανός το ξέρει πως δεν τελειώνει η θάλασσα, όπως το είχε καταλάβει προ χρόνων πολλών ο Γιώργος Σεφέρης και προ αιώνων πολλών ο Αισχύλος. Ωστόσο, κάθε γενιά έχει κι αυτή τον δικό της καημό και να την εξερευνήσει και να τη χειραγωγήσει… Δεν θα μπορέσει παρά μόνο να τη διασχίσει), Το χρώμα της μνήμης (2003), Ώρες μου χρωματιστές (2005), Codes (2006), Κι η κολοκύθα έγινε πάλι άμαξα (2010), Πέρασες… (2012), Η πηγή των θαυμάτων (2017), Λύκε, λύκε, είσαι εδώ; (2021). Επίσης, τραγούδια σε δίσκους άλλων καλλιτεχνών, ανέκδοτους στίχους και, τέλος, ευρετήριο τραγουδιών.
Το πλούσιο βιβλίο, γεμάτο ψυχή, γεμάτο μουσική, συναισθήματα και λύπες μοιρασμένες στα χείλη των ακροατών του, μας δείχνει πως ο Γιώργος Σταυριανός είναι άξιος απόγονος σπουδαίων προγόνων.
Αυτή όμως είναι η περιδιάβαση της επιφάνειάς του, γιατί στα ενδότερα του κύτους θα βρούμε ονόματα, μερικά σαν ορόσημα εμβληματικά, αλλά όλα αγαπημένα που έδωσαν με τη φωνή τους εικόνα της ψυχής του δημιουργού τους. Και με τεκμήριο αναμνηστικές φωτογραφίες από σημαντικές συνεργασίες με τις/τους: Μαρία Δημητριάδη, Κώστα Θωμαΐδη, Ανδρέα Μικρούτσικο, Μίκη Θεοδωράκη, Κάτια Δανδουλάκη, Χρίστο Τσιαμούλη, Κώστα Μάντζιο, Μυρτώ Κοντοβά, Μανώλη Μητσιά, Δημήτρη Λέκκα, Νότη Μαυρουδή, Πάνο Κατσιμίχα, Παντελή Θαλασσινό, Αναστασία Μουτσάτσου, Γλυκερία, Αλέξη Κωστάλα, Γιώργο Νταλάρα, Γεράσιμο Ανδρεάτο, και μια σαν «οικογενειακή» με Φοίβο Δεληβοριά, Νότη Μαυρουδή, Κώστα Παρίσση, Σοφία Παπάζογλου, Θανάση Συλιβό, Μάκη Τσίτα, Βασίλη Γισδάκη. Κι ακόμα, θα δούμε τον Σταυριανό μόνο του σε πολλές φωτογραφίες, πορτρέτα του φιλοτεχνημένα από επιφανείς ζωγράφους, χειρόγραφα με παρτιτούρες και στίχους.
Δεν μπορεί κανείς να μη δει πόσο ερωτικά είναι τα ποιήματα και πόσο στοχαστικά συγχρόνως: «Όνειρο που φεύγει είν’ η ζωή/ μέσα στ’ όνειρό μου είσαι εσύ». Είναι η ερωτική πλευρά μέσα στη συλλήβδην απόφανση του αρχαίου Ηράκλειτου «τα πάντα ρει». Μια δισύλλαβη λέξη και μία μονοσύλλαβη συρρίκνωσαν τη μικρούλα μας ζωή, τα όμορφα νιάτα με τα πλούσια μαλλιά, τα λυγερά κορμιά και τον έρωτα σε μια στιγμή φτερωτή που ήρθε για να φύγει. «Το φεγγάρι απόψε χύνεται/ και ασήμι μάς κερνά/ φεύγουνε τα νιάτα και περνούν/ δεν ξαναγυρίζουν πια», «Του έρωτα τα πάθη είναι μαχαιριά». Έτσι όλα είναι μια φυγή, μια απώλεια, μια αστραπή ομορφιάς κι έπειτα μοναξιά και αθέλητη υπακοή στην απαρέγκλιτη ροή. Πάνε τα νιάτα, πάει η αγάπη· το δείχνει το φευγαλέο φεγγάρι, τα χαμένα «γαλάζια πρωινά», το ότι «πέρσι ήσουν όνειρο» και φέτος «έγινες βροχή», οι καιρικές συνθήκες που αλλάζουν, τα άστρα που χάνονται, το ποτάμι που άλλαξε κοίτη: «θ’ απομείνω έρημο κρίνο μέσα στην αποθυμιά». «Πέρσι ήσουν ψίθυρος, φέτος έγινες φωνή/ χθες ήσουν όνειρο, σήμερα έγινες πληγή». Πόσο γρήγορα ήρθε το σήμερα να ακυρώσει το ωραίο χθες.
Ωστόσο, και ο Σταυριανός είναι μέρος μιας κοινωνίας της οποίας δεν μπορεί να παραβλέπει τις ανάγκες και τις διεκδικήσεις για καλύτερη ζωή: «Αύριο στις επτά θ’ ανέβουν σα στρατιά/ χέρια ενωμένα, πλακάτ και πανό/ στους φίλους που απεργούν/ με μια φωνή να πουν/ θάρρος, παιδιά, είμαστε όλοι εδώ». Έχει θέσεις και τις εκθέτει σαν κοινωνιολόγος, φυσικός, φιλόσοφος και, με τον τρόπο του, θεολόγος. Όμως μέσα στο χαοτικό σύμπαν, ο προσωπικός καημός του, που είναι και δικός μας, βρίσκει το αστέρι του: «Κι έγινα του ανέμου ο στεναγμός/ και της βροχής ο ακριβός ο γιος».
Το πλούσιο βιβλίο, γεμάτο ψυχή, γεμάτο μουσική, συναισθήματα και λύπες μοιρασμένες στα χείλη των ακροατών του, μας δείχνει πως ο Γιώργος Σταυριανός είναι άξιος απόγονος σπουδαίων προγόνων.
Παιδί του ανέμου
Στίχοι και κείμενα
Γιώργος Σταυριανός
επιμέλεια: Ηρακλής Οικονόμου
Μετρονόμος
206 σελ.
ISBN 978-618-574-829-6
Τιμή €14,84
