Συλλογικό έργο: «Ψευδοεπιστήμες και θεωρίες συνωμοσίας»
Η ανάγκη επιβίωσης του ανθρώπου μέσα σε έναν κόσμο άγνωστο επέβαλε την ανάγκη κατανόησης του περιβάλλοντος και η κατανόηση του περιβάλλοντος συνέβαλε στην ανάπτυξη της περιέργειας και της φαντασίας, ποιότητες που «απογείωσαν» το πνεύμα. Έτσι επιβίωσε ο Homo sapiens, ενώ χάθηκαν άλλοι πρωτόγονοι, αν και γονίδιά τους συνεχίζουν να ζουν ακόμα και σήμερα όπως απέδειξαν οι έρευνες μέσω DNA.
Η έρευνα απέδειξε ακόμη ότι η πρόοδος του ανθρώπου συνδέεται με τη μελέτη του περιβάλλοντος, δηλαδή την κατανόηση των φυσικών διεργασιών που δημιούργησαν τις συνθήκες της ζωής, τη θεμελιώδη προϋπόθεση για την ανάπτυξη του πολιτισμού και την άνοδο του βιοτικού επιπέδου. Ωστόσο, πολλά πράγματα στην πορεία των αιώνων άλλαξαν, όπως το ότι προαπαιτούμενο της ζωής είναι ο ήλιος.
Το θέμα του βιβλίου Ψευδοεπιστήμες και θεωρίες συνωμοσίας (επιστημονική επιμέλεια: Μανώλης Πλειώνης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2023), βεβαίως, είναι οι επιστημονικές και ψευδοεπιστημονικές θεωρίες, οι οποίες αγνοούν την ενδελεχή επιστημονική έρευνα και παραβλέπουν συνειδητά ενδείξεις για το αντιφατικό περιεχόμενο των θέσεών τους. Ωστόσο, υπάρχει τρόπος να ξεχωρίσουμε τις επιστημονικές από τις ψευδοεπιστημονικές θεωρίες και αυτός είναι το «ξυράφι το Όκαμ», δηλαδή, ανάμεσα σε δύο θεωρίες, η επιλογή της πιο απλής.
Οι θεωρίες συνωμοσίας είναι απλή μυθοπλασία, «απλουστευτικός και αντιεπιστημονικός τρόπος κατανόησης των κοινωνικών σχέσεων κατά τον Καρλ Πόπερ», απόφυση του «ιστορικισμού». Οι θεωρίες συνωμοσίας στην εποχή μας έχουν χρησιμοποιηθεί για πολιτική προπαγάνδα, με τη μαζική «προσφορά» ψευδεπίγραφων ειδήσεων.
Συγκεκριμένα, ο Σταύρος Άκρας μιλάει για τα ΑΤΙΑ, δηλαδή τα Αγνώστου Ταυτότητας Ιπτάμενα Αντικείμενα, αλλιώς UFO, που εμφανίζονται σε διάφορες χώρες και στην Ελλάδα. Οι εξωγήινοι λοιπόν επισκέπτονται τη Γη και ας μας χωρίζει μια απόσταση από το Εγγύτατο Κέντρο του Κενταύρου μεγαλύτερη από 7.800 χρόνια. Τα μοντέλα των σκαφών τους είναι σφαιρικά ή μοιάζουν με πούρο και τα πιο μοντέρνας τεχνολογίας έχουν σχήμα δίσκου, από όπου και ο «ιπτάμενος δίσκος» (ας είναι καλά η κινηματογραφική μυθοπλασία).
Ο Όμηρος Γιαννακής γράφει για τον μύθο του Ρόσγουελ. Πρόκειται για έναν τόπο όπου ο Ρόμπερτ Γκόνταρντ και ο Μιχαήλ Τσιολκόφσκι έκαναν τα διαστημικά πειράματά τους. Ο πρώτος σχεδίασε πυραύλους και ο δεύτερος είναι ο εμπνευστής του Σπούτνικ. Ένα από τα βιβλία που γράφτηκαν σχετικά, το Συντριβή ΑΤΙΑ στο Ρόσγουελ, πούλησε 160.000 αντίτυπα και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο.
Ο Εμμανουήλ Σαριδάκης γράφει για τον μύθο του Αpollo 11, σύμφωνα με τον οποίον όσα είδαμε στην τηλεόραση είναι κατασκευασμένα σε κάποιο στούντιο στην Οκλαχόμα, επειδή οι ΗΠΑ είχαν μείνει πίσω στην έρευνα του διαστήματος.
Απαιτητικό για τον μέσο αναγνώστη, αλλά γοητευτικό και ιδιαιτέρως προκλητικό για τον τυχερό επαΐοντα.
Ο Ιωάννης Παπουτσής, ο Μανώλης Πλειώνης και η Αλίκη Φλώρου μάς αναλύουν τη θεωρία της επίπεδης επιφάνειας της Γης. Υπάρχουν επιστήμονες που μέχρι τον 19ο αιώνα, και σήμερα ακόμα, υποστηρίζουν τη θεωρία της επίπεδης Γης. Ωστόσο, για τη σφαιρικότητα της Γης έχουν μιλήσει οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι του 5ου και 6ου αι. π.Χ. Την υποστήριξαν και οι Άραβες τον 16ο αι. μ.Χ., ενώ στις 3 Φεβρουαρίου 1851 ο Φουκό –32 ετών Γάλλος φωτογράφος– την απέδειξε με το γνωστό εκκρεμές (που έγινε και ωραίο βιβλίο από τον αθάνατο Ουμπέρτο Έκο) και φυσικά πια οι αστροναύτες μάς έχουν δώσει φωτογραφίες που αποδεικνύουν τη σφαιρικότητά της. Άλλωστε, αφού ο Ήλιος ανατέλλει και δύει 4 λεπτά αργότερα για κάθε 110 χιλιόμετρα… αν η Γη ήταν επίπεδη, θα είχαμε ίδια ώρα μέρα ή νύχτα παντού.
Ο Κωστής Λαγουβάρδος και η Βάσω Κοτρώνη γράφουν για τα νέφη τύπου contrail και τους αεροψεκασμούς που οργανώνουν συστηματικά οι κυβερνήσεις για να ελέγξουν την ερωτική και κοινωνική συμπεριφορά μας, τους πολέμους και τον υπερπληθυσμό. Τέτοια κυκλοφορούν στην αγορά. Η αλήθεια όμως είναι ότι είναι τα τέσσερα είδη των νεφών, από τα οποία «ενοχοποιούνται» κυρίως εκείνα που είναι πιο ψηλά, δηλαδή οι αεροβολίδες, κι έχουν να κάνουν με επιστημονικά θέματα.
Η Βασιλική Ασημακοπούλου και ο Νικόλαος Μιχαλόπουλος γράφουν για την κλιματική αλλαγή. Σ’ αυτήν οφείλονται τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι πυρκαγιές, οι ξηρασίες, το λιώσιμο των πάγων, οι πλημμύρες, τα μικρόβια, οι ασθένειες, οι πανδημίες… Όλα αυτά συνέβαιναν πάντα, την τελευταία δεκαετία όμως έχουν αυξηθεί κατακόρυφα. Και πώς φτάσαμε ως εδώ; Η απάντηση θα αναζητηθεί στη Βιομηχανική Επανάσταση τον 19ο αιώνα, οπότε το περιβάλλον επιβαρύνεται με διοξείδιο του άνθρακα. Συνέδρια και συσκέψεις ων ουκ έστιν αριθμός προσπαθούν να βρουν λύση, αλλά τα οικονομικά συμφέροντα της κάθε χώρας είναι διαφορετικά. Τα επιστημονικά πορίσματα για την Ελλάδα δεν είναι ευχάριστα, αλλά ούτε για τον πλανήτη. Συμπεράσματα πολλά, κρατώ ένα και σαφέστατο: «Συνεργαστείτε ή αφανιστείτε».
Ο Ιωάννης Καλόγηρος κάνει ιστορική αναδρομή στις θεωρίες συνωμοσίας και μελετάει τον καιρό από την εποχή του μύθου –ο Δίας με τον κεραυνό, ο Αίολος με τους ανέμους, η Ιφιγένεια στην Αυλίδα– και φτάνει στο σήμερα. Μπορούν άραγε οι άνθρωποι να επηρεάσουν τον καιρό κι όπου βαρούν πολλά ντουφέκια μεγάλη βροχή θα πέσει, όπως παρατηρήθηκε στους Ναπολεόντειους Πολέμους, στον Αμερικανικό Εμφύλιο, στους Ινδιάνους κ.λπ. Μάταια, όμως, δεν μας λογαριάζει ο καιρός και τα προγράμματα ελέγχου απέτυχαν. Μόνο να τον προβλέπουμε μπορούμε.
Ο Νίκος Δεμερτζής και ο Ιωσήφ Χαλαβαζής θα προεκτείνουν τις συνέπειες της συνωμοσίας ΗΠΑ, φαρμακευτικών εταιρειών, κινεζικής κυβέρνησης με ενορχηστρωτή τον Μπιλ Γκέιτς στον Covid-19, για τον πληθυσμιακό έλεγχο. Στις προνεωτερικές κοινωνίες οι αρρώστιες εκπορεύονταν από έναν θυμωμένο θεό, σήμερα από τη βιολογία και τη γενετική… και οι θεωρίες γίνονται προσφιλείς, επειδή οι άνθρωποι είναι ικανοποιημένοι νομίζοντας πως έχουν βρει την αιτία, λες και έχουν βρει και τη λύση.
Ο Δημήτρης Δημόπουλος ασχολείται με τις κβαντικές πλάνες ή τις κβαντικές αυταπάτες. Στα 1925, ο νεαρός-θαύμα, 24 ετών, Χάιζενμπεργκ ασχολείται με τις φυσικές ιδιότητες του μικρόκοσμου, κόντρα στα μέχρι τότε γνωστά και κλασικώς αποδεκτά, με την αρχή της αβεβαιότητας στην καρδιά της θεωρίας και της σκέψης του, σαν φωτόνιο που έρχεται από μακρά πορεία να συναντήσει το ηλεκτρόνιο. Η ιστορία είναι μεγάλη, αλλά και η πορεία της σκέψης του Χάιζενμπεργκ δεν πήγε χαμένη. Εξήντα χρόνια μετά, mutatis mutandis, ήρθε να συναντήσει τη New age, τη νέα εκδοχή της.
Τέλος, ο Μανώλης Πλειώνης και ο Χάρης Βάρβογλης ασχολούνται με την αστρολογία, αρχής γενομένης από τον Πτολεμαίο στους Ελληνιστικούς χρόνους, τον Κέπλερ στην Αναγέννηση και στην εποχή μας, όπου ανθεί με κοινωνιολογικές, ψυχολογικές, ηθικές και οικονομικές εκδοχές. Ξεκίνησε από τους μάγους Χαλδαίους, που καμιά σχέση δεν έχουν με τους σημερινούς αστρολόγους, όπως και οι κινήσεις των αστέρων με τη μοίρα των ανθρώπων. Η αστρολογία είναι ψευδοεπιστήμη. Τα τεκμήρια, εν πλήρει αναπτύξει, στο εν λόγω βιβλίο, που θα μπορούσε να είναι το επιστημονικό υπερλογοτέχνημα πάνω στις ψευδοεπιστήμες.
Απαιτητικό για τον μέσο αναγνώστη, αλλά γοητευτικό και ιδιαιτέρως προκλητικό για τον τυχερό επαΐοντα.
Ψευδοεπιστήμες και θεωρίες συνωμοσίας
Ένας οδηγός πλοήγησης
Συλλογικό έργο. Συγγραφείς: Μανώλης Πλειώνης, Νίκος Δεμερτζής, Σταύρος Άκρας, Όμηρος Γιαννακής, Μανώλης Σαριδάκης, Ιωάννης Παπουτσής, Αλίκη Φλώρου, Βασιλική Κοτρώνη, Κωστής Λαγουβάρδος, Βασιλική Ασημακοπούλου, Νίκος Μιχαλόπουλος, Ιωάννης Καλόγηρος, Ιωσήφ Χαλαβαζής, Δημήτρης Δημόπουλος, Χάρης Βάρβογλης.
Επιστημονική επιμέλεια: Μανώλης Πλειώνης
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
240 σελ.
ISBN 978-960-524-933-5
Τιμή €14,00
