Anne Plantagenet: «Η μοναδική Μαρία Καζαρές»
Υπάρχει η νιότη. Υπάρχει το γήρας. Επέλεξα να γεράσω στο μεσουράνημά μου.
Μαρία Καζαρές
Βιβλίο-βιογραφία μιας σπουδαίας γυναίκας, που έζησε πλάι αλλά και στη σκιά του Αλμπέρ Καμύ. «Η φωνή της είναι σκοτεινή, βαθιά. Το σώμα της πάντα εν κινήσει, ένα σώμα-αποδέκτης, που οι εικόνες δεν καταφέρνουν να ακινητοποιήσουν». Δεν ακινητοποιείται ούτε στη φωτογραφία και η φωτογραφία δεν μπορεί να αποδώσει την αλήθεια της. Γιατί η αλήθεια της ξεφεύγει μέσα από τις πολλές παραλλαγές της στη σκηνή. Τραγωδός επιβλητική, σαγηνευτική, σκληρή, παθιασμένη, συχνά άδικη, συχνά ντυμένη στα μαύρα, όχι πολύ όμορφη. Ένα πλάσμα που δεν περιγράφεται. Ήταν.
Ήταν, γιατί τώρα τρέμουν τα χέρια της. Αν κάποιος θα μπορούσε να της προσφέρει κάτι, αυτός θα ήταν ο πατέρας της, που κι αυτός όμως δεν υπάρχει πια. Πέθανε εξόριστος, αποκηρυγμένος, αποδοκιμασμένος τέσσερα χρόνια μετά τη μητέρα της. Και η Μαρία ζει με το φάντασμά τους μέσα στο δωμάτιό της. Ακόμα κι αν υπήρχε φάρμακο για τον θάνατο, δεν θα το έπαιρνε. Ο Καμύ ξέρει καλά ότι «η Μαρία διακατέχεται από το Δαιμόνιο της ζωής».
Αυτό είναι το βιβλίο για τη Μαρία Καζαρές. Ένα βιβλίο γεμάτο από αγάπη, ζήλια, έρωτες, απιστίες, χωρισμούς και επανασυνδέσεις. Η Μαρία και ο Αλμπέρ επικοινωνούν καθημερινά, μοιράζονται τα καθημερινά, άλλοτε γράφει κάθε μέρα, άλλοτε πιο αραιά. Εκείνος έχει σύζυγο και παιδιά και άλλη ερωμένη. Σπίτι εδώ κι εκεί και αλλού. Η Μαρία δεν το ξέρει, αλλά θα το μάθει. Ωστόσο, αν εκείνος έχει το χαρέμι του, έχει και εκείνη το δικό της. Ο Ζεράρ Φιλίπ, ο Κυνύ, ο Μωριάκ, ο Κοκτώ, και άλλοι πολλοί βρίσκονται στον κύκλο της, ζουν στο σπίτι της, ζει τα προβλήματά τους, χτίζει την καριέρα της, αντιμετωπίζει τους κριτικούς. Ωστόσο, με όποια σκαμπανεβάσματα, είναι μια εμβληματική προσωπικότητα που διαρκώς ανεβαίνει και θριαμβεύει.
Ως εκ της φύσεώς της, η αφήγηση πηγαινοέρχεται στον χρόνο για να μπορέσει να μας δώσει τα πριν και πώς αυτά λειτούργησαν στην ψυχή της ηρωίδας στα τωρινά. Έτσι, ενώ μας ανακοινώνεται ότι ο Καμύ πέθανε στη σελίδα 28, 4 Ιανουαρίου 1960, θα τον ξαναβρούμε στις επόμενες σελίδες, όπου θα έχει τις ευκαιρίες ανάστασης και συνέχισης της ζωής και των ερώτων του. Πιο κάτω, λοιπόν, θα βρούμε τη Μαρία μικρούλα. Το όνομά της, για την οικογένεια, ήταν Βίτολα ή Βιτολίνια. Ο πατέρας της ήταν υπουργός, η μητέρα της κομψή κυρία. Πραξικοπήματα, αυτοεξορία, στρατιωτικά νοσοκομεία, ακρωτηριασμοί, φόβος, τρόμος, φυγή στο Παρίσι, συγγενείς πίσω, βαρύ το ιατρικό ιστορικό των γονέων της. Ο πατέρας ζει στην Αγγλία, γράφει σπάνια, αλλά παρακολουθεί από μακριά την εξέλιξη της κόρης του…
Καλή μαθήτρια την ημέρα, ερωμένη τη νύχτα, μέχρι που φτάνει η στιγμή και βρίσκεται πλάι σε ονόματα μυθικά, όπως: Σαρτρ, Μποβουάρ, Λερίς, Κενώ, Μπατάιγ, Πικάσο, Καμύ… Κι εδώ θα ερωτευτεί τον Καμύ και θα αλλάξει και των δύο η ζωή. Η Μαρία Καζαρές θα γίνει σπουδαία ηθοποιός, θα εμφανιστεί στα Παιδιά του Παραδείσου πλάι στον Ζαν-Λουί Μπαρό. Πλησιάζει το τέλος του πολέμου, η απόβαση επίκειται, ωστόσο οι Γερμανοί έρχονται στο σπίτι της, όπου κρύβονται Εβραίοι, συχνάζουν ηθοποιοί, ομοφυλόφιλοι, αριστεροί, εξόριστοι δημοκρατικοί. Η Κομαντατούρ σε εγρήγορση.
Δεν πρόκειται απλώς για μια βιογραφία που περιστρέφεται γύρω από έρωτες και απιστίες, αλλά και για μια ιστορία καλλιτεχνικών επιτυχιών, συγγραφικών και θεατρικών, με φόντο την ιστορία της Ισπανίας.
Η Μαρία θα παίξει στην Παρεξήγηση. Φαινομενικώς, αναίτια λιποθυμά. Για να αντέξει την παράσταση παίρνει ναρκωτικά κι έχει «ανάγκη από ένα όρθιο στα γρήγορα από έναν ή δύο καλοθελητές». Στα 1944, ο Καμύ τής ζητάει να βγει μαζί του χωρίς τον υπόλοιπο θίασο. Θα πίνουν και θα χορεύουν όλη τη νύχτα και τέλος θα καταλήξουν στην γκαρσονιέρα του, 6 Ιουνίου 1944, εκείνη 21 ετών και ο Καμύ 30. Όμως στην Αλγερία μια νεαρή σύζυγος περιμένει να τελειώσει ο πόλεμος και να έρθει στη Γαλλία να τον βρει. Ο Καμύ πίστευε μονάχα στο παρόν και, ως εκ της εξελίξεως, δεν είχε άδικο.
Η Μαρία έχει μεγάλες πληγές από το ανώμαλο ερωτικό τρίο εκείνης με τη μητέρα της και τον κοινό εραστή τους, όπου ο καθένας ξέρει τον ρόλο των άλλων δύο. Ενώ στη συνέχεια ένα άλλο τρίο με εκείνη, τον Καμύ και την κρυμμένη σύζυγό του, που πρέπει να βρίσκεται πάντα στο απυρόβλητο γιατί είναι «αθώα», θα την καταρρακώσει.
Η Μαρία διαπρέπει σε πολλούς ρόλους, γίνεται βασίλισσα, την επευφημεί το κοινό της. Ωστόσο, «πίνει ουίσκι για να κοιμηθεί. Πρέπει να θωρακιστεί, να οχυρωθεί ενάντια στη νοσταλγία. Τα χειρότερα έρχονται. Υπάρχουν πολλοί εξόριστοι Ισπανοί στις χώρες όπου πρόκειται να εμφανιστεί, ειδικά στην Αργεντινή… ανώνυμοι και πρώην συνεργάτες του πατέρα της, γείτονες, φίλοι… η Μαρία θα κλάψει, θα κλάψει πολύ, το ξέρει».
Άλλες γυναίκες θα μπουν στη ζωή του Καμύ, ενώ η σχέση του με τη Μαρία συνεχίζεται. Εν ολίγοις, ζουν ο καθένας τη δική του επιτυχία μέχρι που ο πρόωρος θάνατός του βάζει τελεία στον δεσμό τους, που όμως δεν τελειώνει με έναν θάνατο. Η Μαρία έχει πολύ χρόνο να ζήσει ακόμα. Θα γνωρίσει επιτυχίες, δόξες και τιμές, το κυριότερο όμως είναι ότι θα χαρίσει την αλληλογραφία της με τον Καμύ στην κόρη του, Φρανσίν, με την οποία διατηρεί μια πολύ φιλική σχέση.
Η Ανν Πλανταζενέ, η αφηγήτρια, παρακολουθεί πόντο πόντο κάθε συναισθηματική διακύμανση της ηρωίδας της, εφόσον σαν αφηγητής θεός έπαιξε τον ρόλο της, μπαίνοντας βαθιά στο μυαλό και στην ψυχή της, δίνοντάς μας ένα μπερδεμένο ψυχογράφημά της, μια λεπτομερειακή πνευματική περιπέτεια, μια ιστορία γεμάτη έρωτες και πάθη –«πηλό και αμαρτία», όπως λέει ο ποιητής– σαν να μας ξετύλιγε τη δική της ιστορία ζωής. Η Μαρία πέθανε το 1996, σαράντα έξι χρόνια μετά τον Καμύ.
Τελικά, δεν πρόκειται απλώς για μια βιογραφία που περιστρέφεται γύρω από έρωτες και απιστίες, αλλά και για μια ιστορία καλλιτεχνικών επιτυχιών, συγγραφικών και θεατρικών, με φόντο την ιστορία της Ισπανίας και, ευρύτερα, της Ευρώπης με κέντρο την Καζαρές και κέντρο της Καζαρές τον Καμύ.
Η μοναδική Μαρία Καζαρές
Ανν Πλανταζενέ
μετάφραση: Γιάννης Στρίγκος
Εκδόσεις Πατάκη
σ. 296
ISBN: 978-960-16-9809-0
Τιμή: 15,00€
