Οι κίνδυνοι της τεχνητής νοημοσύνης έγιναν ανάγλυφα φανεροί το 2018 σοκάροντας όλο τον κόσμο. Εκείνη τη χρονιά αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο της Cambridge Analytica, μιας εταιρείας πολιτικής επικοινωνίας η οποία πήρε παράνομα ένα απόθεμα από το πελώριο big data του Facebook. Με βάση τα like των χρηστών, ο αλγόριθμος της εταιρείας εντόπισε τους αναποφάσιστους ψηφοφόρους στο ζήτημα του Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και τους αμφιταλαντευόμενους Αμερικανούς ψηφοφόρους στις προεδρικές εκλογές του 2016 κατακλύζοντάς τους μ’ έναν ορυμαγδό ψευδών ειδήσεων, που έγειραν την πλάστιγγα τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στις ΗΠΑ, όπου εκλέχτηκε ο Ντόναλντ Τραμπ. Το σκάνδαλο οδήγησε στο κλείσιμο της Cambridge Analytica, ενώ η χρηματιστηριακή αξία του Facebook καταβαραθρώθηκε χάνοντας 124 δισεκατομμύρια δολάρια κι ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, ο ιδιοκτήτης του, κινδύνεψε με φυλάκιση.

Ο Γιώργος Χατζηβασιλείου προειδοποιεί για τις παγίδες της τεχνητής νοημοσύνης, που τείνει να κυριαρχήσει κατακτώντας τον νευρικό ιστό του σύγχρονου πολιτισμού, ο οποίος διαχέεται πλέον σχεδόν αποκλειστικά μέσω του διαδικτύου, οδηγώντας τα παιδιά και τους εφήβους σε κατάθλιψη και τάσεις αυτοκτονίας, καθώς βρίσκονται χωρίς να το θέλουν σε μια αρένα όπου κυριαρχούν η απατηλή ευτυχία και οι ψεύτικες ειδήσεις. «Σύμφωνα με τη μεγαλύτερη έρευνα που έχει γίνει ποτέ πάνω στα fake news: α) Υπάρχει 70% πιο μεγάλη πιθανότητα να αναπαραχθεί μια ψεύτικη είδηση στο twitter από ό,τι μια αληθινή. β) Είναι 6 φορές πιο μεγάλη η ταχύτητα διάδοσης εκεί μιας ψεύτικης είδησης από ό,τι μιας αληθινής. Τα εν λόγω ευρήματα ξάφνιασαν ακόμα και τους ερευνητές στο MIT, που δήλωσαν αιφνιδιασμένοι και κατάπληκτοι».

Υπάρχει 70% πιο μεγάλη πιθανότητα να αναπαραχθεί μια ψεύτικη είδηση στο twitter από ό,τι μια αληθινή.

Ο Γιώργος Χατζηβασιλείου, διδάκτορας Φιλοσοφίας της Τεχνολογίας, υποστηρίζει πως η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί μια αθόρυβη αλλά συγκλονιστική τεχνολογική επανάσταση ικανή για το καλύτερο και για το χειρότερο. Η ανάλυσή του, που χαρακτηρίζεται από ρωμαλέο ύφος, εξετάζει την πορεία των τεχνολογικών επαναστάσεων που συντελούνται με άξονα την τεχνητή νοημοσύνη όχι μόνο στο διαδίκτυο αλλά και σε τομείς όπως η γενετική, όπου κυκλοφορούν γονιδιακές θεραπείες για την τύφλωση (με κόστος 750.000 ευρώ), αλλά και γονιδιακά εμβόλια που καταπολεμούν την καρδιακή προσβολή. Το ενδεχόμενο χρήσης τέτοιων μεθόδων μπορεί να οδηγήσει σε αυτό που ονομάζεται υπερανθρωπισμός (transhumanism) και σύμφωνα με τον Φράνσις Φουκουγιάμα αποτελεί την πιο επικίνδυνη ιδέα της σύγχρονης εποχής. Και βέβαια υπάρχουν και τα αυτόνομα όπλα, που εκτελούν στόχους από μόνα τους, μηχανές που μπορούν να χαρακτηριστούν «φυσικοί ψυχοπαθείς». Σε μια διάσημη περίπτωση χρήσης ενός τέτοιου όπλου, ο υπολογιστής «σκότωσε εικονικά τον χειριστή του επειδή έκρινε ότι εκείνος έστεκε εμπόδιο στους σκοπούς του».

Στην προσπάθεια τιθάσευσης της φοβερής δύναμης που περιέχει η τεχνητή νοημοσύνη, το μεγαλύτερο όπλο που έχουμε στη φαρέτρα μας είναι το εκπαιδευτικό σύστημα, λέει ο Γιώργος Χατζηβασιλείου. Ήδη σε χώρες όπως η Φινλανδία τα παιδιά, αλλά και οι ενήλικες, διδάσκονται να αναπτύσσουν την κριτική τους σκέψη και να εντοπίζουν τις ψεύτικες ειδήσεις, μια ικανότητα ζωτικής σημασίας για το μέλλον τους, έτσι σήμερα η χώρα αυτή βρίσκεται στην κορυφή της ευρωπαϊκής κατάταξης που μετρά την αντίσταση στην παραπληροφόρηση. Στην αυγή μιας νέας εποχής, που έρχεται όλο και πιο κοντά μας, εκτός από την παιδεία οι φιλοσοφικές θεωρίες και τα ηθικά συστήματα που αναπτύχθηκαν ανά τους αιώνες από τους πιο φωτισμένους διανοητές αποτελούν ένα δεύτερο σημαντικό όπλο στην προσπάθεια ελέγχου των δυνάμεων της τεχνητής νοημοσύνης. Ο πλούτος των ιδεών και των αξιών που καλλιεργήθηκαν για χιλιάδες χρόνια μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη δημιουργία της νέας παγκόσμιας γλώσσας, αυτής των προγραμματιστών, που καλείται να διαμορφώσει το πλαίσιο λειτουργίας όλων αυτών των τρομακτικών μηχανών.

Φιλοσοφία της τεχνητής νοημοσύνης
Ένα ταξίδι στο μέλλον
Γιώργος Χατζηβασιλείου
Διόπτρα
424 σελ.
ISBN: 978-618-220-475-7
Τιμή: €17,70

Ο Απόστολος Σπυράκης είναι συγγραφέας και κριτικός.

Άλλα κείμενα:

• Ιβάν Μπούνιν: «Σκοτεινές αλέες»
• Ben Ansell: «Γιατί η πολιτική αποτυγχάνει»
• Ελένη Κ. Σπηλιώτη: «Εθνικός Διχασμός: Φιλοβασιλικοί εξόριστοι στη Σκόπελο»
• Πρόδρομος Doe: «Σκόρπια καρέ από τη ζωή του Αθανάσιου Πανταζή»

Twitter