Με αφορμή τη δολοφονία του δεκαεξάχρονου μαθητή Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου το 2008 από αστυνομικά πυρά, με φόντο τα γεγονότα που εξελίχθηκαν στη συνέχεια, με την πόλη να φλέγεται και με ένα σκηνικό ακραίας βίας, για την οποία δεν ευθύνονται μόνο οι νέοι που εξεγέρθηκαν αλλά και οι δυνάμεις καταστολής με τις προβοκατόρικες ενέργειές τους, ο ταλαντούχος συγγραφέας Λευτέρης Γιαννακουδάκης στήνει ένα πολιτικό, κοινωνικό, ψυχολογικό και αστυνομικό θρίλερ, ένα πολυεπίπεδο ροκ μυθιστόρημα, το οποίο επιτρέπει μόνο την άμεση επαφή με τον αναγνώστη και καμιά διαμεσολαβητική προσπάθεια, τόσο έμπλεο είναι γεγονότων και καταστάσεων, τόσο περίπλοκα δομείται, με έναν μεγάλο αριθμό πρωταγωνιστικών χαρακτήρων, οι οποίοι όσο και αν συνδέονται στην ουσία αποτελούν μέρος ενός συνόλου, το οποίο και δεν μεταφέρεται παρά με κάποιες λέξεις σε ένα κριτικό σημείωμα, γιατί πολύ απλά αν επεκταθεί θα χάσει την αξία του. Πράγματι, το μυθιστόρημα διαρκεί οχτώ με δέκα ημέρες μετά τη δολοφονία του εφήβου, όταν η Αθήνα χάνει ακόμα και αυτή την ελάχιστη γοητεία που ασκεί σε όσους την αγαπούν αληθινά, γίνεται πεδίο μάχης, από τη μια οι αστυνομικοί με τους δικούς τους, από την άλλη οι μαθητές/φοιτητές, όσο και αν έχει δοθεί σήμα για κανέναν άλλο νεκρό, η πάλη είναι αμφίρροπη και αυτή τη φορά δεν έχουμε να κάνουμε με αψιμαχίες κάποιων δεκάδων αντιεξουσιαστών με την αστυνομία, αλλά με μια πραγματική σύγκρουση ολόκληρου του μαθητικού και φοιτητικού κινήματος με το ίδιο το κράτος.

Μέσα σε αυτόν τον λαβύρινθο ο ήρωας, πρώην πυγμάχος, δέχεται μια κληρονομιά, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η πραγματική του κόρη, η οποία είχε υιοθετηθεί από κάποιον καθηγητή, αρχηγό μιας ακροδεξιάς οργάνωσης που απειλεί τη δημοκρατία, ενώ παράλληλα με την πάροδο του κειμένου τα μέλη της, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, χάνουν τη ζωή τους. Ο κύριος υπεύθυνος αυτής της τραγωδίας θα πέσει θύμα ενέδρας και θα σκοτωθεί και ο ίδιος σε μια από τις πολλές καλοσχεδιασμένες προβοκατόρικες δράσεις του. Το μυθιστόρημα είναι καταιγιστικό, οι τόνοι ανεβοκατεβαίνουν σαν ασανσέρ σε πλήρη λειτουργία, ενώ όταν υπάρχει η εντύπωση πως όλα βρίσκουν την ερμηνεία τους, ένα καινούργιο θέμα αναφύεται προκαλώντας νέο ενδιαφέρον, ο παπάς-καθηγητής θα παίξει σημαντικό ρόλο στην όλη εξέλιξη, ενώ δευτερεύοντες χαρακτήρες δίνουν στο έργο αυτή την πολυπλοκότητα, την οποία ο συγγραφέας διαχειρίζεται άψογα, δεν χάνει τα νερά του, δεν υποστέλλει τον οίστρο του και τις υπόλοιπες εγκεφαλικές διεργασίες στον σχεδιασμό του και τελικώς επιτυγχάνει ένα αποτέλεσμα πάνω απ’ όλα σύγχρονο, καθοριστικό, ρεαλιστικό μέσα στην αφύσικη βάση του, εκπληκτικό θα έλεγα, μια καταθλιπτική αλλά παράλληλα ψυχαγωγική νότα που μας αφορά όλους. Ο συγγραφέας Γιαννακουδάκης πιάνει τον σφυγμό τής –σχεδόν επίκαιρης, όχι απλώς νεότατης ή σύγχρονης– Ιστορίας μας και μας καθηλώνει με ένα έργο το οποίο φέρνει στον νου εκείνη την περίοδο προκαλώντας πόνο, θυμό, απόγνωση, απογοήτευση, οργή, ενώ διαχειρίζεται το πένθος, τη λύπη, τον θάνατο, τον θρήνο, το τέλος που για κάποιον ήρθε τόσο νωρίς.

Πιάνει τον σφυγμό τής –σχεδόν επίκαιρης, όχι απλώς νεότατης ή σύγχρονης– Ιστορίας μας και μας καθηλώνει.

Αν θέλουμε να δούμε το μυθιστόρημα από τεχνικής πλευράς, τότε σίγουρα θα επισημαίναμε πως εμπεριέχει όλα εκείνα τα στοιχεία που συνιστούν ένα θρίλερ. Κοφτή και ασθμαίνουσα αφηγηματική εκδοχή, εναλλαγή επεισοδίων που προχωρούν την εξέλιξη του μύθου, εφόδια που καταλήγουν σε αφαίρεση ζωών, ευαισθησία σε ορισμένα πλάσματα που ζουν ανάμεσά μας παρά τη σκληρότητα των ανθρώπων που ενεργούν πολλάκις υπογείως, ηθική και ανηθικότητα όπως αυτή ορίζεται ανάλογα με τα πρόσωπα και, εν κατακλείδι, ευαισθησία και αναισθησία πολιτική, αστυνομική, κοινωνική. Όλα αυτά (και πολύ περισσότερα) κάτω από την αξιοζήλευτη πένα του Γιαννακουδάκη παίρνουν σχήμα και μορφή, δομούνται με τον καλύτερο τρόπο, αλληλοσυμπλέκονται και αλληλοσυνδέονται, ώσπου το λυτρωτικό φινάλε δώσει τα φώτα του και περάσουμε από τη μια περίοδο στην άλλη, χωρίς (που δεν ισχύει) δολοφονίες, τραυματισμούς και μάχες σικέ, αφού το παιχνίδι είναι δεδομένο, αφού ακόμη και ο θάνατος Γρηγορόπουλου δεν στάθηκε ικανός να συνετίσει κανέναν, αφού όλα είναι στημένα, προδιαγεγραμμένα και ψεύτικα. Αυτό θέλει να μας πει ο συγγραφέας (κάτι δηλαδή που όλοι οι υποψιασμένοι πολίτες έχουν εδώ και πολύ καιρό καταλάβει), πως ο αγώνας είναι μεν άνισος, σίγουρα όμως είναι καταδικασμένος, κανένας φοιτητής, καμία ιδεολογία, καμιά νεολαία, κανένας συνασπισμός δεν είναι επαρκής προκειμένου να αντιπαρατεθεί στην κρατική βία και κανένας θάνατος δεν στέκεται εμπόδιο σε αυτή, το αντίθετο μάλιστα.

Το γεγονός ότι την τελευταία εικοσαετία τα πράγματα στην πεζογραφία έχουν αλλάξει άρδην, το γεγονός ότι πλέον ερχόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με μια πιο σκληρή και επώδυνη παράθεση μύθων, έστω μέσω φανταστικών (και όχι πάντα) παραμέτρων, το γεγονός ότι πλέον οι νέοι συγγραφείς ενδιαφέρονται για το τώρα, και όχι για το πριν από διακόσια χρόνια, και το γεγονός ότι πλέον έχει αλλάξει και η γραφή και η εκφορά αυτών των κειμένων, μας δίνει τη δυνατότητα να πούμε πως ο Γιαννακουδάκης είναι γνήσιο παιδί αυτής της λογικής. Πολυσέλιδα μυθιστορήματα, πολυσχιδή και επιφορτισμένα να αναλύουν ακόμη και την παραμικρή λεπτομέρεια, σύγχρονα, με γερές βάσεις σε ό,τι αφορά τις συνιστώσες στις οποίες στηρίζονται, προοδευτικά στο σύνολό τους, διαχειριζόμενα μια ατμόσφαιρα δραματική και τραγική πολλές φορές, γενικώς έργα τα οποία μας μιλούν για το σήμερα, για το τώρα, για το παρόν, έργα τα οποία και πρέπει να μπουν στις προτιμήσεις μας τις αναγνωστικές, αποτελώντας μια νέα σοδειά που δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη, παρά τις εμπορικές δυσκολίες, παρά το περιορισμένο εύρος δημοσιότητας, παρά το άγνωστο των ονομάτων των δημιουργών. Άρα, ο συγγραφέας Γιαννακουδάκης αξίζει της προσοχής μας, κυρίως γιατί επαναφέρει στο προσκήνιο μια δολοφονία, η οποία και δεν ξεγράφτηκε ποτέ από το μυαλό και την ψυχή μας, και την τοποθετεί στο κέντρο μιας δικής του φανταστικής ιστορίας, θέλοντας να πει όσο περισσότερα μπορεί, θέλοντας να καταδικάσει ηθικούς αλλά και φυσικούς αυτουργούς, θέλοντας να ξεδιαλύνει το τοπίο από την ομίχλη, θέλοντας τέλος να καταγράψει τη δική του προσωπική περιπέτεια με τη γραφή, η οποία και είναι πραγματικά δημιουργική.

Τα φαντάσματα του Δεκέμβρη
Λευτέρης Γιαννακουδάκης
Εκδόσεις Καστανιώτη
σ. 400
ISBN: 978-960-03-71
Τιμή: 18,00€

Ο Χρίστος Παπαγεωργίου είναι ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας.

Άλλα κείμενα:

• Στάθης Κουτσούνης: «Ρόδο σε καθρέφτη»
• Αχιλλέας ΙΙΙ: «Τέλος πάντων»
• Γιάννης Στρούμπας: «Περίμετρος»
• Ηλίας Λ. Παπαμόσχος: «Ανάληψη»

Twitter